تاثیر بندهای سنگی توری و سنگی ملاتی بر دانه‌بندی رسوبات انباشته درحوزه آبخیز رزین کرمانشاه

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر 11 بند سنگی توری و پنج بند سنگی ملاتی در حوزه آبخیز رزین واقع در شمال شهر کرمانشاه بر رسوب گیری ذرات فرسایش یافته بود. در رسوبات پشت بندهای سنگی توری مقدار شن رسوب یافته نسبت به خاک حوزه 67/ 40 درصد بیش‌تر بود ولی مقدار سنگ ریزه، سیلت و رس به ترتیب 37/ 14، 55/ 56 و93/ 69 درصد کم‌تر بود. در رسوبات پشت بندهای سنگی ملاتی مقدار سنگ ریزه با 89/ 18 درصد نسبت به خاک حوزه کم‌تر بود ولی مقدار شن، سیلت و رس به ترتیببا 98/ 5، 19 و 39/ 23 درصد بیش‌تر از خاک حوزه بود. بند های سنگی توری در تله‌اندازی ذرات شن کارآمدتر بودند. در حالی که بند های سنگی ملاتی نقش موثری در ترسیب ذرات سیلت و رس داشتند. بند های سنگی توری و سنگی ملاتی واقع در بالادست حوزه آبخیز نسبت به بند های پایین دست دارای درصد سنگ ریزه و شن بیشتر ولی سیلت و رس کم‌تری بودند. درصد ذرات سیلت و رس برخلاف درصد ذرات شن از ابتدای منطقه رسوب گذاری تا پشت بدنه بند افزایش می یابد. این پژوهش نشان داد در انتخاب نوع بند، بررسی دانه بندی خاک حوزه آبخیز ضروری است و تلفیق هر دو نوع بند می تواند راه‌کار مناسبی در ترسیب بیش‌تر رسوبات حوزه آبخیز باشد.

The Effect of Gabion and Masonry Check Dams on Aggregation of Deposited Sediments in Razin Watershed, Kermanshah, Iran

The purpose of this study was investigating the effect of eleven gabion and five masonry dams on trapping eroded particles in the razin watershed located north of Kermanshah township. The frequency of sand particles increased by 40.67 percent and the percentage of gravel, silt and clay particles decreased by 14.37, 56.55 and 69.93 percent in sediments behind the gabion dams as compared to the watershed soil, respectively. The frequency of gravel particles decreased by 18.89 percent and the percentage of sand, silt and clay particles increased by 5.98, 19 and 23.39 percent in sediments behind the masonry dams as compared to the watershed soil, respectively. Gabion check dams were more useful in trapping sand particles, while the masonry check dams showed more efficiency in trapping silt and clay particles. Gabion and masonry check dams upstream of the watershed had more sand and less silt and clay than the lower dams. Percentage of silt and clay particles increased, unlike the percentage of sand particles, from the beginning of the sedimentation area to the back of the dam. This study showed that in selecting the dam type, it is necessary to investigate the particles size distribution of watershed soil and the combination of the two dam types can be more effective in trapping sediment in the watershed.