ارزیابی کارایی مدل‌های usle ،rusle ،usle-m و ausle در برآورد هدررفت خاک در ابعاد کرت در منطقه‌ی نیمه‌خشک

هدف از این پژوهش، بررسی قابلیت مدل ها ی معادله ی جهانی فرسایش خاک(usle) و نسخه های آن(rusle، usle-m و ausle) در پیش بینی هدررفت خاک در مقیاس کرت در منطقه ی نیمه خشک زنجان بود. برای این منظور 22 کرت با طول های یک تا 1/ 22 متر و عرض ثابت 83/ 1 متر در دامنه ای با شیب 10 درصد احداث شد و تحت مدیریت کرت استاندارد به مدت 14 ماه(از فروردین 1392 تا خرداد 1393) قرار گرفتند. بر اساس نتایج، با افزایش طول کرت از یک متر تا شش متر به دلیل افزایش حجم و ظرفیت انتقال رواناب سطحی، هدررفت خاک در واحد سطح افزایش یافت(از 01/ 0 تا 07/ 0 تن در هکتار در سال). میانگین هدررفت خاک برآورد شده برای 22 کرت مورد بررسی با استفاده از مدل های usle، rusle،usle-m، ausle، به ترتیب 2/ 80، 4/ 65، 4 و 5/ 113 برابر بزرگ تر از مقادیر اندازه گیری شده بود. مدل usle-m کمترین خطا را در برآورد هدررفت داشت که این موضوع به دلیل درنظرگرفتن رواناب در کنار خصوصیات باران برای محاسبه عامل فرسایندگی است. این پژوهش نشان داد که انجام واسنجی های منطقه ای برای دوره آماری بلندمدت جهت استفاده از مدل های مذکور برای برآورد هدررفت خاک در ابعاد کرت ضروری است.

Evaluating the Efficiency of the USLE, RUSLE, USLE-M and AUSLE Models in Estimation of Soil loss at Plot Scale in a Semi-Arid Region

This study was conducted to investigate the capability of the Universal Soil Loss Equation (USLE) and its versions (RUSLE, USLEM and AUSLE) models in predicting soil loss at the plot scale in a semi arid region in Zanjan. Toward this, twenty two plots from 1m to 22.1m with the same widths (1.83m) were installed on a uniform slope 10 percent. The plots were maintained under the USLE standard plot conditions for a fourteenmonth period (from March 2013 to Jun 2014). Based on the results, an increasing trend was observed in soil loss with increasing plot length from 1 m (0.01 ton/ha.year) to 6 m (0.07 ton/ha.year), which was associated with increasing runoff and its transport capacity. Mean estimated soil loss using the USLE, RUSLE, USLEM and AUSLE for twenty two plots was 80.2, 65.4, 4 and 113.5 times bigger than the measured values, respectively. The USLEM appeared the lowest error in soil loss estimation as compared to other two models. In this model, erosivity factor is determined using runoff along with rainfall characteristics. This study revealed that the calibration of the empirical soil erosion models using long period data is essential for predicting soil loss in the plot scale.