تحلیل نفوذ سطحی نهشته‌های سیلابی در واحدهای ژئومورفولوژیکی شمال دریاچه ارومیه

منطقه پژوهشی در دشت آبرفتی تسوج، شمال دریاچه ارومیه قرار دارد. ارتفاع متوسط 1700متر با میانگین بارش 22 ساله حدود3/ 363میلی‌متر بوده، متوسط دمای سالانه 65/ 10 درجه‌سانتی‌گراد است. بررسی‌های نفوذ سطحی نهشته‌های سیلابی از نظر پروژه‌های تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها اهمیت دارد. در این پژوهش تغییرات نفوذپذیری خاک از حد کوه‌دشت تا حاشیه دریاچه با استفاده از سیلندرهای مضاعف اندازه‌گیری شده است. هدف طرح پایش نفوذپذیری در واحدهای ژئومورفولوژی دشت و جلگه است. نهشته‌های کواترنر براساس لوگ زمین‌شناسی چاه‌های حفاری و مقاطع ژئوفیزیکی به q1,q2,q3 تقسیم شده‌اند که q3 جوان‌ترین نهشته‌ کواترنر است. نتایج نشان داد نفوذ تجمعی و سرعت نفوذ پایه از دشت‌سر به دریاچه در حال کاهش است نهشته‌های دشت تسوج دارای بافت رس، ماسه و گراول بوده خصوصیات جریانات سیلابی دارد. آنالیز بافت رسوبات شامل 13 درصد رس، 18 درصد سیلت و 69 درصد شن است. بیشترین مقدار سرعت نفوذ پایه با 5/ 8 سانتی‌متر در ساعت مربوط به شمال دشت است. مقدار سرعت نفوذ پایه از ابتدای جلگه به سمت دریاچه از 3/ 1 سانتی‌متر برساعت به حدود 22/ 0 کاهش یافته است. بافت رسوبی نهشته‌های این واحد 73 درصد شن و ماسه در بالادست جلگه و 46 درصد در حاشیه دریاچه است.

Investigation of Surface Penetration of Flood Deposits in Geomorphologic Units North Urmia Lake

The study area is located north of Urmia lake and Tasuj plain. The average height of 1700m and average rainfall in the area about 363mm. The average annual temperature 10/65 °C. Investigations on the surface penetration of flood deposits are important for the implementation of artificial recharge aquifers. In this study, soil permeability changes from Plain to lake were measured using double cylinders. One of the objectives project is permeability monitoring in the plain geomorphology units. Quaternary deposits Were classified of three classes (Q1, Q2, Q3) with using wells log and geophysical sections showed, Q3 is the youngest deposition. The results showed that the amount of surface cumulative penetration and the rate of penetration of the base was decreasing from the plain to the lake. Plain deposits are mixed clay, sand and gravel. The texture analysis contains 13 percent clay, 18 percent silt and 69 percent sand. The highest rate of penetration of the base with 8.5cm/h corresponds to the north of the plain. The rate of base infiltration from the beginning of the plain to the lake has decreased from 1.3cm/h to about 0.22. The analysis in this unit contains 73 percent of sand in the upper plain and 46 percent on the margin of the lake.