تحلیل محتوای حجم سه‌دهه دانش انباشته در پایان‌نامه‌ها و رساله‌های آبخیزداری در دو دانشگاه بزرگ ایران

بررسی مطالعات هر شاخه‌ی علمی، سیاست‌های پژوهشی و برنامه‌ریزی‌های راهبردی آن را تعیین می‌کند. لذا در این پژوهش برای تعیین روند پژوهش‌های علمی در حوزه‌ی علوم و مهندسی آبخیز و سیر موضوعی آن‌ها، اطلاعات پایان‌نامه‌ و رساله‌‌ی دکتری دانشگاه‌های تهران(257 مورد) و تربیت مدرس(200 مورد) با کمک مطالعات کتابخانه‌ای گردآوری شد. نتایج نشان داد که مسائل مطرح‌شده در هر دو دانشگاه بیش‌تر در سطح حوزه‌ی آبخیز درجه دو به پایین بوده‌اند. در دانشگاه تهران زیرکد فرسایشرسوب(22) و در دانشگاه تربیت مدرس زیرکد رژیم هیدرولوژی(18)، بیش‌ترین حجم مطالعات را به خود اختصاص داده‌اند. پرداختن به وجوه فرآیندی مسائل در دانشگاه تربیت مدرس کمتر از دانشگاه تهران بوده‌است. از آن‌جا که فرآیندها در حوزه‌های آبخیز بهم‌پیوسته‌اند، این نگاه جزئی، امکان نتیجه‌گیری‌های کل‌گرایانه را از مطالعات سلب کرده‌است. هم‌چنین به موازات افزایش نیاز به داشتن رویکرد جامع در سطح کلان و سیر پژوهش‌ها به سمت مطالعات هیدرولوژیکی، ژئومورفولوژیکی و هیدرومتئولوژیکی می‌توان گفت که امروزه قوای اجتماعی و اقتصادی بیش‌تر از دیگر ملاحظات تعیین‌کننده‌ی موفقیت برنامه‌های مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز است.

Content Analysis of Accumulated Knowledge During Past Three Decades on Watershed Management Theses and Dissertations at Two Large Universities of Iran

Every scientific discipline usually focuses on problem solving which eventually plays a crucial role in order to improve research policies and planning. Evaluation of such improvement could enhance research activities. The trend of scientific research and their subjective trajectories in watershed management were analyzed by content analysis method. This study seeks shortcomings of this discipline in the two most seminal universities in Iran (University of Tehran and Tarbiat Modares University). The results could lead policymakers to a better scientific strategy and modify issues show universities emphasized on the state of problem which refer to second order catchment and their subcatchments problematic issues. Erosionsediment subcode and regime (hydrology) subcode are the most reputed ones in University of Tehran and TarbiatModares University respectively. Overall trends more tend to hydrotechnical, geomorphological and hydrometeorological issues. It concluded that problematic issues in the universities focus on processes and their implications instead of focusing on the final outputs which were produced by models (e.g. erosion models). Socioeconomic problems would contribute more in the study of humannature relations.