نقش سامانه‌های سطوح آبگیر باران در افزایش رطوبت خاک در شرایط خشکسالی

جمع آوری آب باران و ذخیره آن در نیم رخ خاک توسط سطوح آبگیر باران نقش مهمی در جبران بخشی از آب مورد نیاز گیاهان دارد. این تحقیق با هدف، بررسی نقش سامانه مختلف استحصال آب باران در افزایش رطوبت خاک به ویژه در فصل خشکی بود که در روستای کبوده علیا استان کرمانشاه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سطح عایق (پلاستیک با سنگ فرش)، سطح نیمه عایق (مخلوط خاک و کاه کوبیده شده) و سطح طبیعی با چاله استحصال آب و سطح شاهد (شرایط طبیعی دامنه) بودند که در سه شکل مسطح، هلالی و لوزی بر روی دامنه جنوبی با شیب 20 درصد احداث شد. رطوبت خاک در سه عمق 15-0، 30- و 45-30 سانتی‌متر با رطوبت سنج tdr ثبت شد. نتایج تحقیق نشان داد که شکل سامانه در استحصال آب باران تاثیر معنی داری در تغییرات رطوبت خاک ندارد، اما نوع سطح عایق با مقدار رطوبت لایه های خاک، رابطه معنی داری نشان داد. براین اساس، تیمار سطح عایق با استحصال متوسط 92 درصد نزولات، بالاترین کارایی را در افزایش رطوبت خاک نسبت به سایر تیمارها داشت. همچنین تیمار سطح عایق کارایی بیشتری در استحصال بارش های اندک و پراکنده و ذخیره آن در خاک دارد.

The Effects of Micro Catchment Runoff Harvesting System on Soil Moisture Enhancement

Rainfall harvesting and storage in soil depth through micro catchment contribute to curtail water deficiency of plants. The objective of this research that was conducted in KaboodehOlya village in Kermanshah province, Iran, was to compare the effects of three different micro catchment systems on soil moisture storage including flat, crescent and rhombus shaped. The experimental research was performed at the completely randomized factorial that was conducted in a 20% hill shoulder with 20% slope and northern direction. Micro catchments shapes mulched by compacted soil with crop residue, plastic under gravel and surface soil (control treatment). Soil moisture in three soil depths (015, 1530 and 3045 cm) were measured two times a month after rainfall occurrence using TDR. The data statistically ware analyzed through SPSS software. Results showed that micro catchment shapes alone did not significant affects on runoff harvesting and consequently soil moisture storage, while the treatments of mulches were effective on runoff harvesting in to soil. Thus plastic under gravel mulch was contributed in 92% rainfall harvesting as the possible treatment (micro catchment) for maximum moisture storage, even little rainfall occurrence during dry season. It is concluded that the microcatchments, especially plastic with pebble can be considered as the suitable methods for combat drought stress during dry season.