اثر قدرت تفکیک مکانی مدل رقومی ارتفاعی (dem) بر شناسایی خصوصیات فیزیوگرافی حوضه(مطالعه موردی حوزه آبخیز شهر چای)

با توسعه و پیشرفت امکانات و ابزار سسیتم های اطلاعات جغرافیایی در سال های اخیر ، مدل سازی و شبیه سازی نیز به تبع آن گسترش یافته است. دسترسی به نقشه های پایه و دقیق، اساس تعیین اندازه سلولی و تهیه مدل رقومی هیدرولوژیک حوضه می باشد. رفع خطاها و به حداقل رسانی عوامل نا اطمینانی مدل رقومی ارتفاع نقش اساسی را در این میان بازی می کند. هدف از مطالعه حاضر تهیه و تولید لایه های gis برای حوضه رودخانه شهرچای واقع در استان آذربایجان غربی از روی نقشه های پایه و استاندارد قابل دسترس کشور و تعیین دقت آن ها است. در این تحقیق پارامترهای فیزیوگرافی حوزه آبخیز شهرچای و همچنین برخی نمودارهای هیپسومتری، برای حوضه در محیط gis برآورد و رسم شد. نتایج نشان داد که با افزایش اندازه سلولی، متوسط، حداکثر و انحراف معیار شیب کاسته شده است. مقادیر حداکثر شیب به شدت متاثر از اندازه سلولی می باشند. ولی متوسط و انحراف معیار تغییر چندانی را نشان ندادند. برای محاسبه شیب، در مقیاس 1:25000، اندازه سلولی15 متر و در مقیاس 1:50000، اندازه سلولی40متر و در مقیاس 1:250000، اندازه سلولی90 متر مناسب تشخیص داده شد.با محاسبه شیب متوسط واقعی پروفیل رودخانه و مقایسه آن با شیب های حاصل از هراندازه سلولی و هر مقیاس، این نتیجه حاصل شد که برای رسم پروفیل طولی رودخانه در مقیاس 1:25000، اندازه سلولی 15 متر مناسب می باشد. درصد خطای گودال ها و چاله ها در مقیاس 1:25000، تا اندازه سلولی 15 متر، با شیب کم و از 15 متر به بعد با شیب بیشتری افزایش یافته است.

Effects of Digital Elevation Model (DEM) Spatial Resolution on the Recognition of Physiography Characteristics of the Basin )A Case Study of Shahrchai Watershed)

In recent years with developing geographic information systems tools, modeling and simulating methods has been developed quickly. Availability of accurate base maps is the basis of the cell sizes determination and preparing digital hydrologic models. Removing errors and minimizing of uncertainty factors in the digital models play the main role in improving the accuracy of the maps. The main purpose of this research is to produce GIS layers for Shaharchi river basin located in West Azerbaijan, according to the base maps of Iran and evaluating the accuracy of these maps. Physiographic parameters and hypsometric charts of the Shaharchai basin were estimated and drawn. Results showed that with increasing cell sizes, average, maximum and standard deviation of the slope decreased. The maximum slope is more dependent on cell sizes than the average and standard deviation. To calculate the watershed slope, at a scale of 1: 25000, a cell size of 15 meters and a scale of 1: 50000, a cell size of 40 meters and a scale of 1: 250,000, 90meter cell size were distinguished as optimized cell sizes. After calculating the actual average slope of river profile and comparing with the slope amounts of each cell sizes and map scales it is concluded that for preparing river profiles the best cell size is 15 meters for 1:25000 map scale. The percent error of pits in the scale of 1:25000, increased slowly in the cell sizes smaller than 15 meters.