کاربرد مدل نیمه‌توزیعی swat در شبیه‌سازی رواناب حوضه حبله‌رود

رواناب ناشی از ریزش نزولات جوی در اقلیم های نیمه خشک سیلاب های خطرناکی ایجاد می نماید. امروزه از روش های متعددی برای پیش بینی جریان آب ناشی از سیل برای مدیریت بحران استفاده می شود. جامع ترین مدل پیوسته و نیمه توزیعی در سطح حوزه آبخیز استفاده از مدل ارزیابی خاک و آب (swat) می باشد. این مدل توانایی شبیه سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی در مقیاس های زمانی مختلف روزانه، ماهانه و سالانه با استفاده از طیف وسیعی از اطلاعات فیزیکی حوضه ها (خاک، کاربری اراضی و شیب) و هم چنین اطلاعات هواشناسی (بارندگی، درجه حرارت، باد، رطوبت نسبی و تابش خورشیدی) با قابلیت اتصال به سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) را دارد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدرولوژیکی swat اقدام به شبیه سازی رواناب در مقیاس زمانی ماهانه در حوضه حبله رود استان سمنان با مساحت 3200 کیلومتر مربع شد. برای شبیه سازی رواناب پس از بازدید میدانی و تهیه اطلاعات پایه اقدام به شبیه سازی رواناب با استفاده از مدل swat برای یک دوره سی ساله (2011-1981) شد. سپس در محیط swatcup اقدام به واسنجی مدل برای یک دوره هفت ساله و صحت سنجی چهار ساله (2011-1998) شد. برای ارزیابی مدل نیز از معیارهای آماری ضریب تعیین، ضریب کارایی ناش ساتکلیف استفاده شد. شاخص ناش ساتکلیف برای تخمین دبی رواناب در مرحله واسنجی 0.74 و صحت سنجی 0.63 بوده که نشان از دقّت قابل پذیرش مدل بین داده های شبیه سازی و مشاهداتی است. رتبه بندی پارامترهای حساس از بین 32 پارامتر با انجام تحلیل حساسیت در محیط برنامه swatcup با روش tstat وpvalue مشخص شد. نتایج نشان داد که پارامترهایsftmp،smtmp، gw_delay، esco بیشترین حساسیت را در سطح حوضه حبله رود دارند.