ارزیابی کمی ریسک بهداشتی مواجهه شغلی با بخارات 3،1-بوتادین در یک صنعت پتروشیمی

زمینه و هدف: 3،1 بوتادین یکی از مهم ترین ترکیبات سرطانزا و خطرناک موجود در هوای تنفسی کارکنان شاغل در صنایع پتروشیمی بوده و ارتباط آن با ایجاد اثرات نامطلوب بهداشتی و سرطان خون در بسیاری از مطالعات اپیدمیولوژیک و کوهورت انجام شده، مشخص گردیده است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی ریسک بهداشتی تماس تنفسی با بخارات 3،1 بوتادین در یک صنعت پتروشیمی با استفاده از روش ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا انجام گردید.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و مقطعی بوده و در سال 1397 در یک صنعت پتروشیمی تولید کننده کوپلیمرهای آکریلونیتریل، بوتادین و استیرن (abs) انجام گردید. نمونه مورد مطالعه مشتمل بر کلیه افراد دارای مواجهه تنفسی با ترکیب 3،1بوتادین بر اساس بررسی های اولیه به تعداد 50 نفر انتخاب گردید. میزان مواجهه تنفسی افراد با 3،1بوتادین با استفاده از متد بهینه شماره 1024 انستیتو ملی ایمنی و بهداشت شغلی (niosh 1024) اندازه گیری گردیده و برای هر فرد شاخص مواجهه (ei) محاسبه گردید. جمع آوری نمونه ها به روش جذب سطحی و توسط لوله های جاذب ذغال فعال پایه بلند و حاوی زغال فعال انجام گردیده و به منظور آنالیز نمونه ها نیز از دستگاه گاز کروماتوگرافی مجهز به آشکارساز یونیزاسیون شعله ای (gc - fid) استفاده گردید. به منظور ارزیابی ریسک بهداشتی طی مطالعه حاضر از روش کمی پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (usepa)، شاخص نسبت خطر (hq) و بانک اطلاعاتی ارائه شده توسط آن به نام سیستم اطلاعات جامع ریسک (iris) استفاده گردید. در نهایت داده های تحصیل شده در محیط نرم افزار آماری spss ویراست 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین مواجهه تنفسی با 3،1بوتادین در بین افراد مورد مطالعه مقدار 811.36 ± 560.82 میکروگرم بر متر مکعب مشخص گردید. همچنین میانگین شاخص مواجهه (ei) در بین افراد مورد مطالعه مقدار 0.25 ± 0.198 محاسبه گردیده و در کلیه موارد پایین تر از مقدار مجاز یک، بدست آمد. میانگین شاخص خطر (hq) در بین افراد مورد مطالعه مقدار 14.76 ± 10.82 محاسبه گردید. مشخص گردید 40 درصد از افراد در محدوده ریسک بهداشتی مجاز و 60 درصد نیز در محدوده بیشتر از حد مجاز قرار دارند. مشخص گردید که بیشترین میانگین شاخص خطر (hq) مربوط به واحد ایمنی و آتش نشانی با مقدار 36.57 بوده و پس از آن نیز به ترتیب واحدهای درایر، آزمایشگاه، 310، تاسیسات و کامپاند به ترتیب دارای میانگین ریسک غیر سرطانزایی 18.51، 16.01، 12.23، 11.57 و 10.82 می باشند. واحدهای شغلی بسته بندی، تعمیرات مکانیک و کواگولیشن نیز به ترتیب دارای کمترین مقادیر ریسک غیر سرطانزایی با میانگین شاخص 0.18، 0.58 و 1.39 بودند. در بین کلیه واحدهای مورد بررسی، واحدهای بسته بندی و تعمیرات مکانیک دارای مقادیر میانگین ریسک غیر سرطانزایی پایین تر از حدود مجاز بودند (1 > hq).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ریسک بهداشتی ناشی از مواجهه تنفسی با 3،1بوتادین در اکثریت واحدهای شغلی مورد مطالعه در محدوده ریسک غیر مجاز قرار دارد، لذا به کار گیری اقدامات کنترلی به منظور کاهش میزان مواجهه تنفسی افراد و به تبع آن کاهش مقادیر ریسک بهداشتی ناشی از مواجهه با ترکیب 3،1بوتادین امری کاملا ضروری می باشد.