پیشگیری از استرس در کار با رویکرد ارگونومی مشارکتی در یکی از پالایشگاه های گاز ایران در سال 1396

زمینه و هدف: با توجه به شیوع و پیامدهای نامطلوب استرس در کار، اجرای برنامه های عملی با رویکرد سیستمیک برای شناسایی فاکتورهای مختلف استرس و پیشگیری از آن ضروری می باشد. این مطالعه، با هدف بررسی و تحلیل پیشگیری از استرس در کار با استفاده از فرآیند ارگونومی مشارکتی برای بهبود شایستگی (اعم از مهارت های فنی اجتماعی) کارکنان در یکی از پالایشگاه های گاز ایران در سال 1396 انجام شده است.روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی است. ابتدا پس از ارزیابی متخصص محور با استفاده از چک لیست پیشگیری از استرس در کار سازمان بین المللی کار و شاخص elmeri، 59 نفر از سطوح مختلف سازمانی کارکنان پالایشگاه به روش تمام شماری و تصادفی انتخاب و در 10 کارگروه مختلف قرارگرفتند. سپس کارگروه ها چک لیست و چک پوینت های پیشگیری از استرس در کار را در دو مرحله در نشست های فنی ارائه و تکمیل نمودند. کارگروه ها طی این نشست های فنی با رویکرد یادگیری مبتنی بر عمل، در فرآیند ارگونومی مشارکتی بمنظور مشارکت و همکاری درگیر شدند و راه حل های عملی و کم هزینه در رابطه با مشکلات کاری ارائه نمودند. جهت اخذ بازخورد شرکت کنندگان و ارزیابی مطالعه، از پرسشنامه محقق ساخته در دو مرحله قبل و بعد از بکارگیری چک پوینت ها استفاده شد و در پایان، کارگاه ارزشیابی با حضور شرکت کنندگان، مدیران ستاد شرکت ملی گاز و اعضای تیم تحقیق برگزار گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار spss25 انجام شد.یافته ها: نتایج ارزیابی متخصص محور نمره 4.16 را نشان داد که بیانگر نیاز به بررسی و مداخله بود. نتایج آماری چک لیست های مورد استفاده توسط کارگروه ها نیز اختلاف معنا داری را در دو مرحله قبل و بعد از بکارگیری چک پوینت های پیشگیری از استرس در کار نشان داد .همچنین نتایج پرسشنامه ها و کارگاه ارزشیابی بیانگر اثربخشی فرایند ارگونومی مشارکتی، یادگیری مبتنی بر عمل، بهبود ارتباطات و تعامل مناسب کار گروهی در جهت تشخیص بهتر مشکلات و راهکارهای کم هزینه بود.نتیجه گیری: با توجه به شواهد نظری و تجربی مطالعه حاضر، افراد با مشارکت در فرآیند یادگیری مشترک بوسیله فرآیند ارگونومی مشارکتی با رویکرد یادگیری مبتنی بر عمل در راستای بیداری نیاز به تغییر برای پیشگیری از استرس در کار قرار گرفتند که خروجی آن یک پیش مداخله سیستمیک در راستای ارتقای شایستگی (اعم از مهارت های فنی و اجتماعی) و همچنین مهارت سازمانی شرکت کنندگان و تسهیل گر داخلی بود.

Stress Prevention at Work with the Participatory Ergonomics Approach in one of the Iranian Gas Refineries in 2017

AbstractBackground and Aim: Due to the prevalence and adverse consequences of stress at work, implementing practical programs are necessary for a systemic approach to identifying various stress risk factors and preventing them. This study was conducted to survey and analysis the stress prevention at work, by using the participatory ergonomics process to improve the competence (both technical and social skills) of employees in one of the Iranian gas refineries in 2017. Methods: This research is a descriptiveanalytic study of crosssectional type. Firstly, after expert evaluation using the stress prevention at work checklist and ELMERI index, 59 people (from different levels of the organization) was selected by randomized sampling and census method, and were assigned to 10 different workgroups. During the two phases, individuals completed and presented checklists and checkpoints in technical meetings. During these technical meetings, the workgroups were involved in the participatory ergonomics process based on the action learning approach, and provided practical and costeffective solutions to work problems. Then, to receive feedback from participants and evaluate the study, a questionnaire was used in two different the phases and an evaluation workshop were held. The results were analyzed using SPSS25 software.Results: The results of expertbased assessment showed a score of 4.16, which indicates the need to investigate and intervention. The statistical results of the checklists used by the workgroups also showed a significant difference in before and after the using of the stress prevention checkpoints at work. Also, the results of the questionnaires and evaluation workshop indicated the effectiveness of the participatory ergonomics process, action learning, improved communication, and good teamwork interaction were identified in order to better identify problems and costeffective solutions.Conclusion: According to the theoretical and empirical evidence of this study, it can be concluded that participants, getting into the joint learning process by the participatory ergonomics process, action learning approach and awakened need to change, that its output was a systemic preintervention work to promoting of the competency (both Technical and social skills), and also organizational skills of the participants and internal facilitator.