بررسی رابطه ابعاد شخصیتی با سبک‌های رانندگی میان رانندگان تاکسی شهر تهران

زمینه و هدف: مرگ و میر ناشی از سوانح رانندگی به یک مشکل جدی مدیریت عمومی و اجتماعی تبدیل شده است. اگرچه به نظر می رسد که محدودیت های محیط شهری باعث می شود که سوانح کمتری در محیط های شهری رخ دهد، اما باز هم سهم این سوانح در شهرها قابل توجه است. در پدید آمدن سوانح رانندگی چهار عامل جاده، وسیله نقلیه، محیط و عامل انسانی موثر هستند که نقش عامل انسانی بسیار برجسته تر می باشد. در این میان بررسی رفتار رانندگان تاکسی درون شهری که بخش قابل توجهی از کاربران جاده های شهری را تشکیل می دهند، حائز اهمیت می باشد. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که شخصیت افراد یکی از موثرترین فاکتورهای تاثیرگذار بر رفتار رانندگی آنان است، لذا هدف این پژوهش بررسی رابطه سبک رانندگی رانندگان تاکسی شهر تهران با شخصیت آنان می باشد.روش بررسی: جامعه مورد بررسی در این تحقیق، کلیه رانندگان تاکسی فعال در پایانه های تاکسی رانی سطح شهر تهران بود که در مجموع 89 راننده تاکسی به صورت تصادفی انتخاب شدند و در تکمیل پرسشنامه ها همکاری نمودند. به منظور بررسی سبک رانندگی افراد از پرسشنامه چندبعدی سبک رانندگی استفاده شد که این شامل 44 سوال است و سبک رانندگی افراد را در چهار سبک بی احتیاط، مضطرب، عصبی و بااحتیاط قرار می دهد. جهت بررسی ابعاد شخصیتی افرا نیز از پرسشنامه نئو فرم کوتاه استفاده شد که این پرسشنامه شامل 60 سوال است و شخصیت افراد را از نظر برون گرایی، وظیفه شناسی، روان رنجوری، باز بودن و توافق پذیری بررسی می کند. به منظور تحلیل نتایج از روش های تحلیل همبستگی و رگرسیون گام به گام استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که سبک رانندگی بی پروا با وظیفه شناسی و توافق پذیری همبستگی منفی دارد. سبک رانندگی مضطرب با وظیفه شناسی، توافق پذیری و برون گرایی همبستگی منفی و با روان رنجوری همبستگی مثبت دارد. سبک رانندگی عصبی نیز همانند سبک رانندگی مضطرب می باشد. اما نتایج سبک رانندگی بااحتیاط تاحدودی برعکس سبک های رانندگی مضطرب و عصبی می باشد؛ به عبارتی این سبک با وظیفه شناسی، توافق پذیری و برون گرایی همبستگی مثبت دارد. به عبارتی ابعاد شخصیتی وظیفه شناسی و توافق پذیری با سبک های رانندگی ناایمن (بی پروا، مضطرب و عصبی) رابطه معکوس و با سبک رانندگی بااحتیاط رابطه مستقیم دارند. نتایج معادلات رگرسیونی نیز نشان داد که بعد شخصیتی وظیفه شناسی مهم ترین و تاثیرگذارترین فاکتور در تعیین سبک رانندگی رانندگان تاکسی می باشد.نتیجه گیری: با استفاده از نتایج این پژوهش، سیاست گذاران حمل ونقل درون شهری شهر تهران می توانند تصمیمات مناسب تری را جهت بهبود رفتار رانندگان تاکسی اتخاذ کنند. غالب بودن ابعاد وظیفه شناسی و توافق پذیری پایین در میان رانندگان تاکسی به عنوان افرادی که زمان زیادی را به طور روزانه مشغول جابجایی مسافران شهری هستند، بسیار جای نگرانی دارد و لازم است به این مقوله توجه جدی شود. در این زمینه پیشنهاد می شود، تشکل جهت بررسی دقیق تر علت این مسئله و برگزاری دوره های مناسب و یا در نظر گرفتن برنامه های تشویقی، تشکیل شود. پیشنهاد دیگر اینست که رانندگان تاکسی به طور دوره ای (مثلا سالانه) از نظر شخصیتی مورد پایش قرار گیرند. از آنجاییکه با استفاده از روابط رگرسیونی بدست آمده و تنها با 36 سوال می توان سبک رانندگی رانندگان تاکسی شهر تهران را پیش بینی نمود، می توان بدین وسیله رانندگانی که دارای سبک های رانندگی ناایمن هستند را ملزم به شرکت در دوره های تشکل مذکور نمود.