ارزیابی درخشندگی در یک تونل جاده‌ای براساس استاندارد cie88-2004 در جهت کاهش تصادفات رانندگی

سابقه و هدف:ایمنی ترافیکی یک نگرانی عمده در سراسر جهان است. سالانه حدود 1.5 میلیون نفر در اثر تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند و 50 میلیون نفر مجروح می‌شوند. این ارقام بالغ‌بر 2.1 درصد از مرگ‌ومیرها در جهان را به خود اختصاص می‌دهد و تصادفات جاده‌ای را در رتبه نهم شایع‌ترین علل مرگ‌ومیر قرار می‌دهد. در کشور ایران، آمار تصادفات جاده‌ای و تلفات ناشی از آن به مقدار قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر از استاندارد جهانی است. آن‌چنان‌که با میزان بروز سالیانه 32 مورد در صد هزار نفر، دومین علت مرگ‌ومیر و شایع‌ترین علت مصدومیت‌ها می‌باشد. یکی از علل اصلی در ایجاد حوادث جاده‌ای در تونل‌ها عدم طراحی سیستم روشنایی مطلوب می‌باشد. بنابراین هدف از مطالعه حاضر ارزیابی درخشندگی در یک تونل جاده‌ای براساس استاندارد cie882004 در جهت کاهش تصادفات احتمالی ناشی از مشکلات بصری می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه برای ارزیابی درخشندگی در تونل‌های جاده‌ای از استاندارد cie882004 استفاده شد. مراحل اولیه در ارزیابی درخشندگی در تونل‌های جاده‌ای شامل تعیین فاصله توقف ایمن، درخشندگی دید معادل، درخشندگی اتمسفری و درخشندگی شیشه خودرو می‌باشد. برای تعیین درخشندگی دید معادل از دوربین عکاسی yashica108 با لنز 35 میلی‌متری و نمودار قطبی هالیدی استفاده شد. برای تعیین درخشندگی اتمسفری و درخشندگی شیشه خودرو از درخشندگی سنج hagner مدل s3 استفاده شد. به منظور طراحی روشنایی، استاندارد cie882004 در جهت جلوگیری از تصادفات جاده‌ای ناشی از عدم روشنایی مناسب، تونل‌های جاده‌ای را به 5 ناحیه دسترسی (access zone)، آستانه (threshold zone)، گذار (transition zone)، داخلی (interior zone) و خروجی (exterior zone) تقسیم‌بندی می کند.یافته‌ها: در تعیین فاصله توقف ایمن، در ابتدا میانگین زمان واکنش با توجه به توصیه استاندارد cie در رانندگان 1 ثانیه تعیین شد. با توجه به موقعیت تونل و اطلاعات 10 ساله‌ی ایستگاه شماره 40780 هواشناسی شهر ایلام، میانگین بارش سالیانه باران 73.8 روز مشخص گردید. با توجه به توصیه پاریس، ضریب اصطکاک بین جاده و تایر در مکان‌هایی که میانگین بارش سالانه بیش از 75 ساعت باشد، وضعیت جاده در ناحیه دسترسی تونل خیس در نظر گرفته می‌شود. بنابراین با در نظر گرفتن سطح خیس جاده و حداکثر سرعت مجاز وسایل نقلیه عبوری از این تونل، ضریب اصطکاک بین جاده و تایر 0.35 مشخص گردید. سپس فاصله توقف ایمن در تونل مربوطه 69.6 متر تعیین شد. در این مطالعه سطح درخشندگی دید معادل cd/m2 127.5 تعیین شد. همچنین سطح درخشندگی شیشه خودرو و درخشندگی اتمسفری به ترتیب cd/m2 238.4 و cd/m2 308 تعیین شد. به توجه به این داده‌ها سطح درخشندگی موردنیاز در ابتدا و انتهای ناحیه گذار به ترتیب cd/m2 248 و cd/m2 12.4 تعیین شد. همچنین درخشندگی در ناحیه داخلی cd/m6.22 و در ابتدا و انتها ناحیه خروجی به ترتیب cd/m2 5 و cd/m2 12 تعیین شد.نتیجه‌گیری: در تونل‌های جاده‌ای، رانندگان باید موانع جاده‌ای را حداقل به فاصله توقف ایمن شناسایی کنند تا از وقوع حوادث جلوگیری نمایند. راهکارهایی در جهت بهبود روشنایی و کاهش عوارض ناشی از روشنایی نامناسب در تونل‌های جاده‌ای ارائه می‌شود که ازجمله می‌توان به استفاده از چراغ‌های نامتقارن در ورودی تونل‌ها و استفاده از سطوح با ضریب انعکاس پایین و کاشت علفزار و درختان در محیط اطراف تونل در جهت کاهش درخشندگی دید معادل و نصب ساختارهای نیمه شفاف در ورودی تونل‌ها اشاره نمود.