بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی در بین کارگران محیط های صنعتی در ایران

زمینه و هدف: امروز تمام سازمان‌ها در دنیا به دنبال بهبود عملکرد و افزایش رضایت مشتریان و ارباب رجوع هستند، به عبارت دیگر هر سازمانی بخواهد دوام داشته و جایگاه خود را ارتقاء دهد باید بتواند به تعهدات خود نسبت به مشتریان و ارباب رجوع عمل کرده و رضایت آنها را جلب کند. در این راه سازمان‌ها باید از تمام نیرو و توان و سرمایه خود شامل (سرمایه انسانی، سرمایه اقتصادی) بهره ببرند. در کنار سرمایه‌های انسانی و اقتصادی، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی نیز مورد توجه قرار گرفته است. تا کنون تعاریف گوناگونی برای سرمایه اجتماعی بیان شده اما جدیداً، سرمایه اجتماعی به این صورت تعریف می‌شود: »شبکه‌ای از روابط میان افرادی که در یک جامعه ویژه زندگی یا کار می‌کنند که باعث می‌شود تا این جامعه عملکرد موثری داشته باشد «. از آنجایی که تاکنون مطالعه جامعی جهت تعیین وضعیت سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید در کشور انجام نشده است، هدف از پیمایش حال حاضر به دست آوردن برآوردی از سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید می‌باشد.روش بررسی: پژوهش حاضر یک پیمایش مقطعی است که جامعه هدف آن تمام کارگران کارگاه‌های صنعتی در ایران است. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه دو قسمتی شامل اطلاعات زمینه‌ای، پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی (ناهاپیت و گوشال) شامل 22 گویه استفاده شده است. برای بررسی پایایی پرسشنامه از روش همسانی درونی استفاده شد و ضریب آلفای کرونباخ 0.85 محاسبه شد. برای نمونه گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شد. 13842 پرسشنامه در 380 محل کاری در 31 استان کشور تکمیل گردید، داده ها پس از جمع‌آوری در نرم افزار stata نسخه 12 وارد و تجزیه تحلیل شد. برای بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی از رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد.یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه 35.4 سال بود. اکثریت شرکت کنندگان مرد بودند (85.5%) و 81.8 درصد از شرکت کنندگان متاهل بوده و 51.6 درصد نیز دارای تحصیلات راهنمایی بودند. بر اساس نتایج این مطالعه میانگین کشوری سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید 2.74 (با توجه به دامنه 1 تا 5) به دست آمد. میانگین سرمایه اجتماعی در استان هرمزگان بیشترین مقدار (3.16) و در استان ایلام کم‌ترین مقدار(2.30) را دارد. انالیز رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد تفاوت معنی داری از نظر نمره سرمایه اجتماعی بین مردان و زنان وجود ندارد (0.7=p).، میانگین نمره سرمایه اجتماعی در افراد با تحصیلات دانشگاهی و افراد با تحصیلات متوسطه به طور معنی داری بالاتر از افراد با تحصیلات ابتدایی و پایین تر است (0.0001=p).، اختلاف معنی داری ودر وضعیت سرمایه اجتماعی افراد مجرد و متاهل وجود ندارد (0.4=p) ولی در افراد مطلقه میانگین نمره سرمایه اجتماعی بیشتر است (0.01=p). از نظر طبقه کاری نیز نمره سرمایه اجتماعی در کارگران ماهر بیشتر از کارگران ساده است (0.02=p).نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر و مقایسه نتایج آن با دیگر کشور ها به نظر می رسد سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید در ایران پایین است، لذا پیشنهاد می شود پژوهشگران عوامل مهم تاثیر گزار بر روی سرمایه اجتماعی در جامعه کار و تولید را بررسی کرده و نتایج را در اختیار مسئولین و کار فرمایان قرار دهند تا با انجام اقدامات لازم باعث ارتقاء سرمایه اجتماعی کارکنان شوند و از این طریق وضعیت سلامت کارکنان و نیز بازده کاری در جامعه را بهبود بخشند.

The situation of social capital among workers in the industrial environments in Iran

Background and aims: Today, all organizations in the world seek to improve performance and increase customer satisfaction. In other words, any organization that wants to be sustainable and improve its position, must be able to fulfill its obligations to customers and clients and satisfy them. To achieve this goal, organizations must use all their strength, power and both human and economic capital.In addition to human and economic capital, another capital called social capital has also been considered. Various definitions of social capital have been proposed so far, but recently, social capital is defined as: a network of relationships between people living or working in a particular community that enables that community to function effectively. In addition to solving the problems, social capital is able to facilitate economic, political, and cultural conditions toward sustainable growth and development in any community by encouraging individuals to cooperate and participate in social interactions.Since no comprehensive study has been conducted to determine the status of social capital in the labor and production community in Iran, the purpose of this survey is to obtain an estimate of social capital in the labor and production community in the country.Methods: This study is a crosssectional survey that targets all workers in industrial workshops in Iran. A twopart questionnaire including background information and a standard social capital questionnaire (Nahapit and Gushal) consisting of 22 items were used to collect information. Internal consistency method was used to evaluate the reliability of the questionnaire and Cronbach #39;s alpha coefficient was calculated 85.0. Multistage cluster sampling method was used for sampling and 13842 questionnaires were completed in 380 workplaces in 31 provinces of the country. Data were collected and analyzed in STATA software version 12 and multivariate linear regression was used to investigate the factors affecting social capital.Results: The mean age of study participants was 35.4 years. The majority of participants were male (85.5%) and 81.8% of the participants were married. Based on the results of this study, the national average of social capital in the labor and production community was 2.74 (according to the range 1 to 5). The average social capital in Hormozgan province was the highest amount (3.16) and in Ilam province was the lowest amount (2.30). Multivariate linear regression analysis showed that there was no significant difference in terms of social capital score between men and women (p = 0.7). The mean score of social capital in people with university education and people with secondary education was significantly higher than people with primary and lower education (p = 0.0001). There was no significant difference in the social capital status of single and married people (p = 0.4, but in divorced people the average score of social capital was higher (p = 0.01). In terms of working class, the score of social capital in skilled workers was higher than ordinary workers (p = 0.02).Conclusion: The previous studies have shown that the existence of social capital in societies has an important role in quality of life and maintaining and promoting health and prevention of social harm. This research was the first study about the social capital status of workers at the national level in the labor and production community of Iran and could be a basis for further studies in this subject. Comparing the results of this study in Iran with other countries, shows that social capital in the labor and production community in Iran is low. Therefore, it is suggested that researchers study the important factors affecting social capital in the labor and production community in Iran and provide the results to officials and employers to take the necessary measures in order to improve the social capital of employees. Based on the results it seems necessary to take more action on workplace conditions including relationships between levels ofhierarchy (from senior managers to simple workers). Some of the proposed interventions based on global experience are as follows: Increasing the participation of all members of the organization in decision making and planning (in the form of opinion polls, participation as an observer, etc.), Holding group meetings to critique performance in the organization and Establish the possibility of immediate communication and facilitated meetings with managers.