استفاده از مدل ترکیبی دیمتل-Anp – Hseeبرای ارزیابی واحدهای درمانی مطالعه موردی: بیمارستان عرب نیای قم

زمینه و هدف: رعایت دستورالعمل‌های مرتبط با hse در محیطی مانند بیمارستان باعث افزایش ایمنی و بهبود راندمان بیمارستان می‌شود. توجه به فاکتور ارگونومی باعث تکامل hse و پیدایش hsee گردیده است. تحقیقات زیادی درباره مدیریت hse انجام شده است ولی بندرت به وزن متفاوت فاکتورها توجه شده و عامل ارگونومی نیز مورد دیده نشده است. هدف از اجرای این تحقیق ارائه یک مدل کمّی برای اندازه گیری عملکرد واحدهای سازمان بر اساس رعایت موازین معمول hse و در نظر گرفتن عامل ارگونومی (hsee) است. تحقیقات نشان داده عامل ارگونومی نقش زیادی در افزایش عملکرد نیروی انسانی در تمام زمینه ها دارد. تدوین چنین مدلی می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر مدیران در راستای کاهش آسیب‌ها در سازمان منجر شود. همچنین موجب ارائه بازخوردهای دقیق‌تر به واحدهای سازمان جهت خودارزیابی و محاسبه هرگونه امتیاز برای آن ها در نهایت رتبه‌بندی واحدها خواهد گردید.روش بررسی: این مطالعه با توجه به هدف تحقیق کاربردی و بر اساس روش انجام کار توصیفی، پیمایشی می‌باشد. با استفاده از تحقیقات پیشین و مرور ادبیات تحقیق 4 حوزه اصلی ایمنی، بهداشت، محیط و ارگونومی و 12 متغیر برای طراحی مدل hsee شناسایی شد. برای کشف پایایی پرسشنامه تحقیق از روش آلفای کرونباخ و نمونه 11 تایی استفاده شد. مقدار آلفا بیش از 8/0 براورد گردید و پایایی پرسشنامه تایید شد. بمنظور کشف ارتباط بین عوامل از روش دیمتل با نمونه 8 تایی استفاده شد. با استفاده از عوامل و همچنین ارتباط بین آنها، درخت تصمیم مبتنی بر روش anp معماری گردید و همچنین وزن شاخص ها بدست آمد. برای ترکیب دیمتل با anp از روش یونگ‌لن استفاده شد. مدل طراحی شده در بیمارستان عرب نیای قم اجرا گردید. از آنجا که اطلاعات لازم مربوط به میزان رعایت هر یک از مولفه‌های hsee در بیمارستان وجود نداشت، برای جمع آوری این اطلاعات پرسشنامه ساده‌ای با استفاده از طیف لیکرت طراحی شد. این پرسشنامه در کل 8 واحد منتشر گردید و 11 پرسشنامه تکمیل گردید. در نهایت، واحدهای بیمارستانی بر اساس میزان رعایت ضوابط ایمنی، بهداشت، محیط و ارگونومی رتبه‌بندی شدند.یافته ها: مهم ترین دستاورد این تحقیق یک مدل کمّی شامل 4 حوزه ایمنی، بهداشت، محیط و ارگونومی و 12 متغیر می‌باشد. نتایج نشان داد بین حوزه‌های اصلی و همچنین متغیرهای تحقیق ارتباط وجود دارد. شناسایی این ارتباطها مشخص کرد سلسله مراتب تصمیم از نوع شبکه‌ای است و مدل حاکم بر مساله از نوع anp می‌باشد. همچنین عامل ارگونومی بیشترین تاثیرگذاری را بر سایر عوامل کلان دارد و عامل کارکنان بیشترین تاثیر را بر سایر متغیرهای 11 گانه تحقیق دارد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هر یک از مولفه‌های تشکیل دهنده مدل hsee، با یکدیگر متفاوت است. بکارگیری مدل در بیمارستان عرب نیای قم نشان داد واحدهای تجهیزات پزشکی، مالی و اداری به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را در زمینه رعایت hsee کسب می‌کنند. با تدوین مدل اندازه‌گیری hsee شامل تعیین شاخصها، زیر شاخصها، ارتباط آنها و وزن یکایک آنها، مشخص شد که وزن فاکتور کارکنان از سایر فاکتورها بیشتر است. این مطالعه چارچوبی برای سنجش عملکرد بیمارستان در زمینه رعایت hsee ارائه می‌کند.