بررسی تاثیر دمای رنگ نور برمیزان توجه انتخابی، خطا و زمان واکنش انسان

زمینه و هدف: توجه انتخابی و تشخیص صحیح یک محرک از بین سایر محرک ها یکی از عوامل موثر در ارتقا بهره وری و ایمنی است . عوامل مختلفی ممکن است بر توجه انتخابی و افزایش تعداد خطا و همچنین زمان واکنش انسان در تشخیص محرک ها موثر باشند روشنایی محیط یکی از عوامل موثر برمکانیزم های پردازشی مغز است. در طراحی سیستم های روشنایی داخلی و خارجی معمولا پارامترهای کیفی سیستم روشنایی کمتر مورد توجه قرار می گیرد . هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر دمای رنگ نور بر توجه انتخابی، میزان خطا و زمان واکنش است.روش بررسی: این تحقیق یک پژوهش آزمایشگاهی است که در پاییز سال 1397 انجام شد. در این پژوهش مداخله ای 92 نفر (36 نفر زن و 56 نفر مرد) از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس تهران که از لحاظ محدوده سنی در وضعیت مشابهی قرار داشتند با میانگین سن 28.33سال، مورد مطالعه قرار گرفتند. این مطالعه در4 موقعیت مکانی با سیستم روشنایی با دمای های رنگ متفاوت (3500، 4000، 5000 یا6500 درجه کلوین) و در سه حوزه آزمون های مربوط به توجه انتخابی، خطا و زمان واکنش افراد انجام گرفت. اندازه گیری نمره تداخل و زمان تداخل که شاخص های نشان دهنده توجه انتخابی هستند به ترتیب از طریق اندازه گیری تفاوت میزان خطا و زمان واکنش در تشخیص کلمات ناهمخوان و همخوان محاسبه شد. جهت روشنایی محیط از لامپ های با توان برابر و دمای رنگ متفاوت استفاده شد. داده های مطالعه با استفاده از نرم افزار spss مورد آنالیز قرار گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج این مطالعه بیشترین میانگین انتخاب صحیح (10.65 ± 474.39) و کمترین میانگین موارد صحیح(11.77 ± 465.95) به ترتیب به دمای رنگ های6500 درجه کلوین و 3500 درجه کلوین اختصاص یافت، همچنین بیشترین میانگین خطا (9.77 ± 15.65) و کمترین میانگین خطا (9.43 ± 10) بترتیب در دمای رنگ 3500 و 6500 درجه کلوین گزارش شد. بر این اساس دانشجویانی که در مکانی با سیستم روشنایی دمای رنگ نور 6500 درجه کلوین مورد آزمون قرار می گرفتند، تعداد پاسخ های صحیح آنها نسبت به مواجهه با سایر دمای های رنگ مورد بررسی بطور معناداری بیشتر بود و همچنین تعداد موارد خطا در این دمای رنگ بطور معنادار کمتر از دماهای رنگ 3500 و 4000 کلوین بود (0.05>p). با افزایش دمای رنگ نور میانگین تعداد خطا کاهش و میانگین تعداد پاسخ صحیح افزایش یافت(0.05>p). در ضمن نمره تداخل ، زمان تداخل و موارد بدون پاسخ بطور معنادار در مردان کمتر از زنان بود (0.05>p).نتیجه گیری: بطور کلی نتایج مطالعه حاظر نشان داد در حالتی که افراد با سیستم روشنایی با دمای رنگ نور 6500 درجه کلوین مواجهه هستند تعداد پاسخ های صحیح آنها نسبت به مواقعی که با سایر دمای رنگ های مورد بررسی مواجه هستند بیشتر است و با افزایش دمای رنگ نور میزان پاسخ صحیح افزایش می یابد. بر اساس نتایج این مطالعه این مطالعه پیشهاد می شود در طراحی اماکنی که زمان واکنش و خطای انسانی از اهمیت زیادی برخوردار است از سیستم روشنایی با دمای رنگ 6500 درجه کلوین استفاده شود همچنین پیشنهاد می شود در سایر مطالعات علاوه بر پارامترهای کیفی سیستم روشنایی پارامترهای کمی نیز مد نظر قرار گیرند.