شناسایی و درجه بندی سبز مشاغل در حوزه انرژی تجدیدپذیر بیومس: یک مطالعه گرندد تئوری

زمینه و هدف:آلایندگی سوخت‌های فسیلی و محدودیت منابع آن باعث گرایش به سمت منابع انرژی‌های تجدیدپذیر با پایداری بیشتر و اثرات زیست محیطی کمتر، شده است. یکی از مناسب‌ترین انرژی‌های تجدید‌ پذیر که علاوه بر تجدید‌ پذیر بودن و سازگاری با محیط زیست دارای منافع اقتصادی اجتماعی نیز بوده، انرژی بیومس (زیست توده) بوده و هدف از مطالعه حاضر شناسایی و درجه بندی مدیریت زیست محیطی مشاغل آن می باشد.روش بررسی: این مطالعه کیفیکمی بوده، ابتدا مطابق روش کیفی گراندد تئوری، با 50 خبره محیط زیست بصورت نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی) مصاحبه نیمه عمیق انجام و در نرم افزار maxqda به ترتیب کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام و تجزیه و تحلیل گردید. برای تبیین تئوری زمینه ای، مشاغل سبز به عنوان متغیر مرکزی در نظر گرفته شده و خط اصلی تحقیق با استفاده از یادآورها و دیاگرام ها حول آن تعریف و در نهایت شاخص های سبز منتج شده از آن، تدوین گردید. بر مبنای آنها، پرسشنامه ای محقق ساخته بصورت ترکیبی، بسته پاسخ با طیف لیکرت 5 درجه ای طراحی گردید. به منظور تعیین روایی پرسشنامه از روش روایی محتوا با الگوبرداری از مدل لاوشه استفاده و با مرور مطالعات گذشته دامنه محتوای پرسشنامه که سبز بودن شغل است تعیین گردید و پایایی پرسشنامه، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی سازگاری درونی بدست آمد.جهت برآورد نتایج مربوط به سبز بودن و درجه آن در مشاغل حوزه انرژی تجدیدپذیر بیومس از تجزیه وتحلیل های آماری آزمون کولموگروف - اسمیرنوف، t تک نمونه ای و آزمون فریدمن توسط نرم افزار آماری spss استفاده گردید.یافته ها: نتایج تحقیق کیفی درباره ساختار شناسایی و اولویت بندی مشاغل سبز حوزه انرژی تجدیدپذیر بیومس در 6 طبقه مفهومی مورد بحث قرار گرفت که عبارت‌اند از: استقرار مطابق زیرساختهای قانونی و تکنولوژیکی شغل سبز به‌عنوان شرایط زمینه (مقوله محیطی)، مشاغل سبز به ‌عنوان پدیده (مقوله محوری)، رفع آلودگی زیست محیطی و کاهش خطرات سلامت جامعه به‌عنوان شرایط علی، مدیریت سبز به‌ عنوان استراتژی عملیاتی (مقوله راهبرد)، توانمندسازی زیست محیطی مشاغل به‌عنوان شرایط واسطه‌ای و منافع اقتصادی و زیست محیطی به‌عنوان پیامد.در ادامه نتایج حاصل از داده های کمی نشان داد که تمامی مشاغل حوزه انرژی تجدیدپذیر بیومس، به عنوان شغل سبز محسوب می شوند اما میزان سبز بودن آنها متفاوت بوده و با توجه به میانگین رتبه ها، درجه بندی سبز بودن آنها به ترتیب عبارتند از: 1. تعمیر و نگهداری با میانگین5.61، 2. طراحی سیستم با میانگین 4.83، 3. آموزش با میانگین 4.22، 4. نظارت و کنترل کیفیت با میانگین 4.03، 5. جمع آوری با میانگین 3.64، 6. سازنده با میانگین 3.61 و 7. متصدی کار و راهبر سیستم با میانگین 2.06.نتیجه گیری: ویژگی سبز بودن مشاغل بیومس شامل حل مشکل فناپذیری سوخت های فسیلی، تنوع‌بخشی به منابع انرژی، توسعه پایدار، ایجاد امنیت انرژی، رفع مشکلات زیست محیطی و سلامت ناشی از مصارف انرژی فسیلی و تجدید‌پذیر بودن منابع انرژی می باشند. روش شناسایی و درجه بندی سبز مشاغل به مدیران، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در شناسایی و ارائه راهکارهای اجرایی و شناسایی اولویت‌های با تاثیرگذاری چندجانبه جهت مدیریت سبز کمک شایانی خواهد کرد.