مدل تصمیم گیری علی-معلولی عوامل موثر در بروز حوادث سقوط از ارتفاع در پروژه‌های ساختمانی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی

زمینه و هدف: کارگران صنایع ساخت وساز به دلیل ماهیت پویای فعالیت ها و تغییرات لحظه ای شرایط کار در مقایسه با سایر صنایع در معرض خطرات بیشتری قرار دارند. سقوط از ارتفاع در پروژه های ساخت و ساز به عنوان یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر کارگران در صنایع ساختمانی است و بخش مهمی از برنامه های ایمنی پروژه های ساختمانی را تشکیل می دهد. هدف از این مطالعه بررسی و شناسایی عوامل موثر بر حوادث سقوط از ارتفاع و تعیین روابط علی و معلولی میان عوامل موردنظر در پروژه های ساختمانی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی بود.روش بررسی: در این تحقیق توصیفیپیمایشی، از اطلاعات موجود در سیستم مدیریت یکپارچه پروژه های عمرانی منتخب و نتایج مطالعات قبلی استفاده شد. جامعه آماری در این مطالعه کارگران 5 پروژه ساختمانی در حال احداث بودند. در ابتدا براساس بررسی متون علمی عوامل و زیرعوامل موثر بر بروز حوادث کار در ارتفاع در پروژه های عمرانی تعیین گردید. آنگاه از تکنیک دیمتل فازی به عنوان یک رویکرد برای شناسایی روابط علت و معلولی میان عوامل استفاده گردید. این تکنیک یکی از روش های تصمیم گیری بر اساس مقایسات زوجی مبتنی بر قضاوت خبرگان می باشد. این روش براساس این فرض می باشد که یک سیستم شامل مجموع ای از معیارها است و مقایسه زوجی روابط میان این معیارها میتواند به وسیله معادلات ریاضی مدلسازی شوند. براساس این تکنیک ماتریس مقایسات زوجی عوامل و زیرعوامل تشکیل و به 10 نفر از متخصصین ایمنی و بهداشت ارسال گردید. سپس دیدگاه متخصصین با استفاده از روش میانگین فازی تجمیع و روابط علیمعلولی بر اساس آن تعیین گردید.یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که عوامل سازمانی و فردی در میان دیگر عوامل اصلی تاثیرگذار بر حوادث سقوط از ارتفاع به عنوان عوامل علی هستند؛ به عبارت دقیق تر این موضوع حاکی از تاثیرگذاری بالای عوامل سازمانی و فردی بر دیگر عوامل موثر بود. همچنین، در میان زیرعوامل مختلف تعهد مدیرت، فرهنگ ایمنی، نظارت و بازرسی، اندازه سازمان/پروژه، تحصیلات و ارتفاع سکوی کار بیشترین تاثیرگذاری را در بروز حوادث سقوط از ارتفاع داشته و به عنوان متغیرهای علی در نظر گرفته شدند.نتیجه گیری: سقوط از ارتفاع به عنوان یکی از مهمترین حوادث منجر به فوت و صدمات جسمانی در پروژه های ساختمانی محسوب می شود. یافته های این مطالعه نشان داد که توجه بیشتر به عوامل سازمانی و ابعاد آن به عنوان علل پنهان و اثر گذار جهت پیشگیری از حوادث سقوط از ارتفاع ضروری است، زیرا سازمان مهمترین نقش را در طراحی فرآیندهای کاری، طرح ریزی و اجرای سیستم مدیریت ایمنی، نشان دادن تعهد به ایمنی و جلب مشارکت کارکنان، انتخاب بهترین افراد با توجه به الزامات ایمنی و بهداشت پروژه را دارد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که لازم است به تعهد مدیریت و ایجاد آگاهی در نیروی کار از طریق آموزش در پروژه های ساخت و ساز توجه بیشتری شود. از اینرو، توجه بیشتر به عامل سازمانی و زیرعوامل آن در صنعت ساخت و ساز جهت پیشگیری از حوادث سقوط از ارتفاع ضروری است.

A cause and effect decision making model of factors influencing falling from height accidents in construction projects using Fuzzy-DEMATEL technique

Bainty since the results of the decision depend heavily on unclear and subjective arbitrary judgments. These uncertainty conditions have led to the introduction of a fuzzy logic in the metamaterial technique. Therefore, in the FuzzyDEMATEL technique, fuzzy language is used which facilitates decision making in uncertainty conditions [37]. All calculations were performed in Excel (version 2013). The steps to implement this technique have been presented stepbystep based on the study of Li et al. I) Calculation the direct relation matrix:After gathering the experts' view, a fuzzy direct relationship matrix ( ) was formed and the fuzzy mean method was used to aggregate the views of experts. Assuming that n experts have expressed their idea about the relationship between the indices and each component of the fuzzy direct matrix is displayed by then by can be calculated from Eq. (1) as follows: II) Normalizing the direct relation matrix:To normalize the values of the direct contact matrix, of each row must be calculated. Then, the fuzzy normal matrix ( ) can be calculated from Eq. (2) by dividing each component of by the maximum attained :III) Calculation of the totalrelation matrixTo calculate the totalrelation matrix, the fuzzy normalized matrix is divided to three definite matrices as follows:Then, the identify matrix is formed and the following operations are performed: Then, the fuzzy totalrelation matrix is computed by using Eq. (4). Results: The results of this research showed that among the main factors, organizational and individual factors were known as causal factors, which indicates importance of these factors and their impact on other effective factors in falling from height accidents. On the other hand, among various subfactors, the management commitment, safety culture, monitoring and inspection, organization/project size, education, and work platform height had the highest effects on the falling from height accidents and were considered as causal variables. In the present study, management commitment, as one of the organizational subfactors, had the highest impact and was considered as a causal variable.According to the findings of this study, it can be concluded that four organizational subfactors of mutual understanding, management commitment, safety culture and organization/project size, one individual subfactor of education, and work platform height as an environmental subfactor had the significant impact and were among the causal variables, while the rest of subfactors were the effect variables. Also, the monitoring/inspection subfactor has the highest interaction with and impact on other subfactors.Conclusion: Falling from height is considered as one of the most important accidents, leading to death and physical injuries in construction projects. The findings of this study showed that a greater attention to organizational factors and their dimensions (as hidden and effective causes to prevent falling from height incidents) is necessary since an organization plays an important role in the design of work processes, design and implementation of safety management systems, commitment to safety and employee participation, and choosing the best people according to the requirements for the health and safety programs of the projects. The results of this study also showed that it is necessary to pay more attention to the management commitment and awareness of the workforce by training them in the construction projects. Hence, a greater attention to organizational factors and their subfactors in the construction industry is essential for preventing falling from height incidents. Therefore, more attention to the organizational factor and its subfactors in the construction industry is required to prevent falling from height accidents.Keywords: Falling from height, FuzzyDEMATEL technique, Construction projects, Workers.