ارزیابی ریسک خطای انسانی پرستاران در فرآیند های مراقبت ها بالینی بخش اورژانش با روش شرپا و ارتباط آن با جو ایمنی

زمینه و هدف: فرایندهای مراقبت بالینی بواسطه انسان محور بودن ارائه دهندگان و دریافت کنندگان خدمات از اهمیت بالایی از نظر خطای انسانی برخوردار می باشد. بخش اورژانس بیمارستان ها، از بخش هایی هستند که بروز خطاهای انسانی می تواند آسیب های فراوانی را به سلامت بیماران وارد نماید. این پژوهش با هدف ارزیابی خطاهای انسانی بخش اورژانس بیمارستان به روش شرپا و ارتباط آن با جو ایمنی پرستاران انجام گردید.روش بررسی: مطالعه ارزیابی ریسک خطای انسانی به روش شرپا در بخش اورژانس بیمارستان انجام گردید. پس از شناسایی فرآیندهای اصلی خدمات مراقبت های بالینی و پرستاری، وظایف و زیر وظایف مربوط به هر فرآیند با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی وظایف (hta) تعیین شد و با استفاده از روش شرپا و روش بحث گروهی متمرکز با مشارکت پرستاران با تجربه و با سابقه کار در بخش اورژانس ارزایابی گردید. در بخش جو ایمنی این مطالعه بر روی 100 پرستار شاغل در بخش اورژانس بیمارستان و همچنین پرستاران دیگر بخش ها که که سابقه کار حداقل 3 سال در اورژانس داشتند، انجام شد. بمنظور تحلیل دقیق تر شرایط، وضعیت جو ایمنی در کارکنان بخش اورژانس توسط پرسشنامه استاندارد جو ایمنی با 22 گویه و در شش حیطه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده توسط نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی شغل، 10 فرآیند اصلی و 88 وظیفه و 760 زیر وظیفه بخش اورژانس بیمارستان شناسایی گردید. در ادامه با بکارگیری روش شرپا و تحلیل فرایند ها و وظایف و زیر وظایف شغلی، تعداد 610 حالت خطا شناسایی شد. از بین 10 فرایند اصلی مراقبت های بالینی، اجرای دستورات دارویی با 24.26%، اقدامات عمومی با 14.42% و مراقبت از سیستم تنفس با 12.45% جزء فرایتدهای با بیشترین پتانسیل ایجاد خطا شناسایی شدند. پس از تحلیل نتایج بروش شرپا، درصد خطاهای عملکردی برابر با 58% ، خطاهای بازبینی با 21%. خطاهای مربوط به تبادل اطلاعات با 9%، خطاهای انتخابی با 8% و خطاهای بازیابی با 4% محاسبه گردید. پس از تعیین نوع خطاها، اقدام به تعیین سطح ریسک خطاهای شناسایی شده گردید. نتایج نشان داد که در مجموع 144 خطا (24%) غیر قابل قبول، 194 خطا نامطلوب (32%)، 178 خطا (29%) قابل قبول با تجدید نظر و 94 خطا (15%) قابل قبول بدون تجدید نظر بود. نتایج بررسی جو ایمنی نیز نشان داد ارتباطات پرستاران با یکدیگر در محیط کار (p<0/05)، ارتباط پرستاران با پزشکان (p<0/05) از مهمترین مولفه های تاثیر گذار بر جو ایمنی پرستاران می باشد. در بررسی دیگر مولفه های جو ایمنی در محیط بیمارستان، مولفه های و آگاهی افراد و همچنین ارتباط با سوپروایزها بیشترین سهم را در برقراری جو ایمنی مثبت در سازمان بخود اختصاص دادند.نتیجه گیری: کاهش خطاهای فرایندهای مراقبت های بالینی بواسطه ماهیت مشاغل مرتبط با این بخش ها و پیامدهای جبران ناپذیر آنها اهمیت بالایی دارد. روش شرپا با ساختاری نظام مند و قدرتمند قادر به ردیابی خطاهای انسانی می باشد و در کنار بکارگیری پرسشنامه استاندارد جو ایمنی، تحلیلی درست و نزدیک به واقعیت از فرایند هایی که عامل انسانی بیشترین نقش را ایفا می نماید ارائه می دهد. دارویی با 24.26%، اقدامات عمومی با 14.42% و مراقبت از سیستم تنفس با 12.45% جزء فرایتدهای با بیشترین پتانسیل ایجاد خطا شناسایی شدند. پس از تحلیل نتایج بروش شرپا، درصد خطاهای عملکردی برابر با 58% ، خطاهای بازبینی با 21%. خطاهای مربوط به تبادل اطلاعات با 9%، خطاهای انتخابی با 8% و خطاهای بازیابی با 4% محاسبه گردید. پس از تعیین نوع خطاها، اقدام به تعیین سطح ریسک خطاهای شناسایی شده گردید. نتایج نشان داد که در مجموع 144 خطا (24%) غیر قابل قبول، 194 خطا نامطلوب (32%)، 178 خطا (29%) قابل قبول با تجدید نظر و 94 خطا (15%) قابل قبول بدون تجدید نظر بود. نتایج بررسی جو ایمنی نیز نشان داد ارتباطات پرستاران با یکدیگر در محیط کار (p<0/05)، ارتباط پرستاران با پزشکان (p<0/05) از مهمترین مولفه های تاثیر گذار بر جو ایمنی پرستاران می باشد. در بررسی دیگر مولفه های جو ایمنی در محیط بیمارستان، مولفه های و آگاهی افراد و همچنین ارتباط با سوپروایزها بیشترین سهم را در برقراری جو ایمنی مثبت در سازمان بخود اختصاص دادند.نتیجه گیری: کاهش خطاهای فرایندهای مراقبت های بالینی بواسطه ماهیت مشاغل مرتبط با این بخش ها و پیامدهای جبران ناپذیر آنها اهمیت بالایی دارد. روش شرپا با ساختاری نظام مند و قدرتمند قادر به ردیابی خطاهای انسانی می باشد و در کنار بکارگیری پرسشنامه استاندارد جو ایمنی، تحلیلی درست و نزدیک به واقعیت از فرایند هایی که عامل انسانی بیشترین نقش را ایفا می نماید ارائه می دهد.