رابطه وطن و طمانینه در سیر تطور اندیشه صوفیه از صوفیان نخستین تا ابن عربی

طمانینه مقامی است که اهل عرفان، معتقدند قرار دائمی با وصول به آن امکان پذیر است. امّا طمانینه به عنوان یک مشترک لفظی با متعلّق­های متفاوت در قرآن کریم و به تبع آن در کلام صوفیان مطرح شده است. در قرآن، دنیا متعلّق اطمینان قرارگرفته و امکان طمانینه به دنیا نیز تصدیق شده است. (یونس:7)البته صوفیان می گویند هر نوع آرامش، غیر از «طمانینه»ای که از طریق رسیدن به «وطن»، یعنی خاستگاه وجودی انسان، ایجاد شود نه دائمی است و نه اصیل. تستری در تفسیر عرفانی خود و ذیل آیه ی «فَاِنْ‏ اَصابَهُ‏ خَیْرٌ اطْمَاَنَ‏ بِهِ‏» (حج:11) معتقد است انسانی که هنوز دارای هواست و به عبارتی به طمانینه مطلق نرسیده، هر دریافت (مادّی یا معنوی) که باعث احساس «رضایت قلبی» و «نشاط نفس» او بشود، به همان طمانینه می‎یابد.‏(تستری: 1423: 106)