فرضیه‌ای در باب علت «خطاپذیری فهم‌ها از قرآن »

چکیدهمقاله حاضر، به طرح فرضیه‌‌ای درباره علت امکان راهیابی خطای ناعامدانه به فهم‌های صادقانه و عالمانه از قرآن می‌‌پردازد. بر وفق فرضیه مزبور، هر فهمی‌‌ از آیات قرآن، ناگزیر بر مجموعه‌‌ای از مبانی و مقدمات استوار است و مقدمات فهم متن، چنان گسترده و متنوع‌اند و چنان از هرسو، امکان آشکار شدن زوایایی نهان از فهم متن انتظار می‌‌رود، که امکان احصا شدن مقدمات فهم، عملاً منتفی می‌‌گردد. در نتیجه هر فهمنده در مقام فهم قرآن، علاوه بر مقدماتی و مفروضاتی که نسبت به آنها آگاهی دارد، ناگزیر به برخی از مقدمات هم اتکا دارد که نزد وی آشکار نیستند و صحت آنها در معرض پژوهش او قرار نگرفته است. پنهان ماندن و تحقیق نشدن برخی از مقدمات فهم متن نزد فهمنده قرآن، زمینه را برای تاثیرگذاری مقدمه‌‌ای ناصواب و به تبع آن شکل گیری تفسیری خطا فراهم می‌‌سازد.