بازخوانی صوفیان از روایات ایمه شیعه

ادبیات صوفیانه نگاهی از لون دیگر به الهیات و دین است که در آن، باورها و پنداشت‌ها تغییر رنگ و معنا داده است. صوفیان مسلمان چون گیاه نورسته‌ای بودند که ازدامان اسلام برخاستند ولی با نگاهی دیگر به جهان پیرامون خود نگریستند و عوالم معنایی تازه‌ای ساختند. بی‌تردید این گیاه نورسته از آبشخور قرآن و سنت که در روایات پیامبر و بزرگان دین از جمله امامان شیعه مندرج بوده، بهره‌مند گشته است. سخنان، نامه‌ها و مناجات‌ علی(ع) و سایر ایمه شیعه مضامین عارفانه‌ای را بیان کرده که با طبع صوفیان سازگار بوده است و مشایخ صوفی آن را دستمایه‌ای برای شرح و بسط عقاید خود قرارداده با تاویل سخنان ایمه شیعه مفاهیم تازه‌ای جستند و نظام عقیدتی و مسلکی خود را بنیاد نهادند. فرضیه این پژوهش بر این مبنا استوار گشته که تحول فکری صوفیان از طریق تاویل و دیگر یافت از متون و منابع شیعه صورت پذیرفته است. این جستار در پی درستی و نادرستی عملکرد صوفیان در این زمینه نیست بلکه در پی ریشه‌یابی افکار و عقاید صوفیان و نحوه استفاده آنان از احادیث و اصول اعتقادی شیعه برای برساختن عقاید خود است. روش پژوهش براساس دیدگاه معرفت شناختی و هرمنوتیک سنت گرای گادامر و محدوده پژوهش بر مبنای اقوال مشایخ اولیه صوفیان مندرج در متون معتبر صوفیان بنانهاده شده است و از این رهگذر، فرضیه پژوهش آزموده می‌گردد. کلید واژه ها: امامان شیعه، عرفان و تصوف، حدیث، هرمنوتیک، گادامر.