بیماری: تنزل یا تعالی، نگاهی صدرایی به بیماری

حکمت بروز بیماری از مسائل پیچیده انسان در اعصار مختلف بوده است. در متون انسان‌شناسی سلامتی را برای تعالی انسان ضروری می‌دانند و بیماری را سدی برای پیشرفت بشر می‌شناسد. اما در روایات اسلامی به سازنده بودن بیماری اشاره شده است. این مقاله به تحلیل تاثیر بیماری بر تعالی انسان با نظر به فلسفه متعالیه همت گماشته است تا گامی در جهت غایت شناسی بیماری باشد. بنابراین به روش کتابخانه‌ای و با در نظر داشتن اصول فلسفی، حکمت متعالیه به تحلیل اثر یا اثرات بیماری بر انسان می‌پردازد. این تحقیق روشن می سازد که برخلاف نظر بسیاری از پزشکان و فلاسفه که بیماری را مُخِل رشد و تعالی انسان معرفی می‌کنند؛ بر اساس اصول حکمت متعالیه بیماری می‌تواند یکی از مهم‌ترین ابزار صعود و تعالی نفس انسان باشد. به عبارتی بیماری در همان نقش‌هایی که برای تعالی انسان مُضِر به نظر می‌رسد، می‌تواند یاری‌گر ارتقای او باشد. بر این‌اساس بیماری می تواند حداقل بر علم‌آموزی، عبادت، ذکر، تفکر و رای، درک لذات، کنترل تشویش و اضطراب اثراتی مفید داشته باشد و حتی بهتر از سلامتی انسان را متنبه نموده، تعالی بخشد.

illness: degradation or transcendence, a sadrian perspective on illness

the occurrence of illness has been a complex issue for humanity throughout the ages. philosophical psychologies consider health essential for human growth and development, viewing illness as an obstacle to human progress. however, islamic traditions emphasize the constructive nature of illness. this research delves into the analysis of illness’s impact on human spiritual growth from the perspective of transcendent philosophy, aiming to contribute to the understanding of illness’ ultimate purpose. through a library-based approach and considering the philosophical principles of transcendent philosophy, this study examines the effects of illness on humans. contrary to the views of many physicians and philosophers who perceive illness as a hindrance to human growth and development, based on the principles of transcendent philosophy, illness can be one of the most important tools for the ascension and spiritual growth of the human soul. in other words, illness, in the very roles that seem detrimental to human growth, can aid in its advancement. accordingly, illness can have beneficial effects on at least learning, worship, remembrance, thought and judgment, experiencing pleasure, and controlling anxiety. it can even, better than health, awaken humans and lead to their spiritual growth.