پلورالیزم دینی

پلورالیزم از جمله مباحث جدید کلامی در حوزه دین‏شناسی است که در سالهای اخیر در کشور ما نیز پیرامون آن ترجمه تعمق، نقد و حتی چالشهایی رخ داده است. در این راستا، مقاله پیش رو پس از اشاره به زمینه‏ها و علل پیدایش این تفکر، با استناد به آیات قرآن و بعضاً روایات اسلامی، ابتدا سعی در اثبات این فرضیه دارد که اسلام علاوه بر قبول ضرورتهای اتخاذ یک رویکرد پلورالیستی، از برخی جهات حتی به سطوحی فراتر از ادعاهای پلورالیزم گام می‏نهد؛ چنان‏که ضرورت حفظ احترام دیگران و پرهیز از انحصارگرایی را جزو الزامات رفتاری مسلمانان برمی‏شمارد. در ادامه، صور قابل قبول و غیرقابل‏قبول پلورالیزم از دیدگاه اسلام و قرآن مورد بررسی قرار می‏گیرد. نهایتاً مستفاد می‏شود که چه بر اساس تفکر اسلامی و یا بر مبنای پلورالیزم، در هر دو حال، اعم‏ازآن‏که فرد معتقد باشد که نظام‏های فکری و عقیدتی از حقانیت یکسان برخوردارند و یا برخی را بر برخی دیگر برتر بداند، این مساله هیچ تاثیری بر لزوم رعایت اصل همزیستی و احترام متقابل نمی‏گذارد؛ چراکه افراد چنانچه ولو به حقیقت دست نیابند، اگر این بازماندگی آنان ناشی از قصور و کوتاهی نباشد مطابق هر دو اندیشه اسلامی و پلورالیستی مستحق دریافت پاداش خواهند بود؛ گرچه دادن پاداشی افزونتر به کسانی که اتفاقاً به حقیقت دست یافته‏اند نیز بلا اشکال است