استخراج مسئله عوض الهی در آلام از دعای پانزدهم صحیفه سجادیه

گاه انسان با بیماری یا رنج‌‌هایی مواجه می‌شود که خود او و اختیارش در آن دخیل نیست و مستقیم از جانب خداوند به او رسیده است. در این گونه موارد، که از آنها به آلام ابتدایی تعبیر می‌شود، از جانب خداوند آیا می‌بایست جبرانی برای این فرد صورت پذیرد؟ متکلمان اسلامی، در مبحث عوض به این موضوع پرداخته‌اند. نوشتار حاضر نخست با روش تحلیلی و تطبیقی ضمن تعریف عوض از دیدگاه برخی متکلمان شیعی و معتزلی، شرایط، حدود و اوصاف آن‌را بیان نمود. و در نهایت با توجه به نظرات کسانی که مسئله عوض الهی را قبول دارند، به بررسی فراز‌های دعای پانزدهم صحیفه سجادیه پرداخته و ثابت کرده است که حضرت سجاد علیه السلام نیز در قالب دعا و مناجات، عوض الهی را مطرح نموده‌اند.‌

inferring the issue of divine compensations for human sufferings from the 15th prayer of sahifeh sajjadieh

sometimes a person is faced with a disease or sufferings over which he has no control as he receives them directly from god. in such cases, which are interpreted as primary ailments, should god compensate this person? islamic theologians have addressed this issue under the topic of awad (compensation). the present article, adopting an analytical and comparative method, first explains the definition of awad from the point of view of some shia and mu’tazili theologians, who have dealt with its conditions, limits and attributes. then, relying on the opinions of those who agree with the issue of divine awad, it examines the verses of the 15th prayer in sahifeh sajjadieh and shows that hazrat sajjad (peace be upon him) was of the same view. he has referred to divine compensation through prayers and supplications.