تحلیل عرفانى تمثل در قرآن کریم

قرآن کریم همواره سرچشمه و مهم‌ترین منبع حکمت برای عارفان مسلمان بوده است و بسیاری از موضوعات عرفانی می‌تواند از نظر قرآنی بررسی شود، همچون تمثل که حق تعالی در قرآن از آن یاد کرده و در چند سوره به تمثل تصریح کرده است. در این پژوهش سعى شده با روش تحلیلی توصیفی تمثّلی که در عرفان مطرح است با مراجعه به قرآن کریم بررسی شود تا از رهگذر شناخت دقیق‌تر تمثل و اقسام آن، ابعاد معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی تمثل نیز روشن‌تر شود. حاصل آنکه پس از مطالعه، تحلیل و مراجعه به تفاسیر آیات مرتبط با مسئله، نتایجی که به دست آمده حاکی از این است که تمثل منحصر در تمثل فرشتگان نیست و اموری دیگری همچون رویا، تمثل شیطان، معراج رسول اکرم (ص) و ... نیز که در قرآن ذکر شده‌اند می‌توانند در قالب تمثل تفسیر شوند. افزون بر این دیدگاه قرآن درباره چیستی و چگونگی تمثّل، نحوه ارتباط آن با عوالم هستی و جنبه‌های معرفتی انسان به زبان وحی نیز قابل بررسی است. چه اینکه عارفان همواره با تحلیل نمونه‌های تمثل در قرآن کریم در پی دستیابی به شناخت عمیق‌تری از این مسئله بوده‌اند.

mystical analysis of representation in the holy quran

qur’an has always been the source of wisdom and a lot of mystic issues can be studies from a quranic perspective. among these issues, we can refer to representation, which the almighty has referred to in his heavenly book and has explicitly mentioned it in maryam surah. the present study, with an analyticaldescriptive method, tries to clarify representation as it is introduced in mysticism and aims to deepen understanding of this concept and its types and also its two aspects namely epistemological and anthological aspects. the study shows that representation is not exclusively limited to the representation of angels. it rather includes other types, such as dreams, the ascension, etc., which are all worthy of study. in addition, the qur’anic perspective on the what and how of representation, its relationship with the worlds of existence and the man epistemological aspects as presented in revelation can also be studied. that is why mystics have constantly dealt with these issues through mystical analysis of sample representations in the holy quran to facilitate deeper understanding of this issue.