منابع و گستره علم امام در «مشارق انوارالیقین بُرسی»

در فرهنگ شیعی امام دارای فضائل، مناقب و اوصاف و صفات منحصر به فرد است و علم او فراتر از علم افراد عادی است‌ زیرا علم او از مجاری و مبادی خاص الهی منشا می‌گیرد.حافظ رجب بُرسی از علمای قرن هشتم(ق)، در کتاب «مَشارقُ اَنوارِالیقینِ فی اَسرارِ اَمیرِ الموُمِنینَ» بیش از هفتاد روایت را که ناظر به علم الهى، ائمه(ع) هستند ذکر کرده و براین باور است که روایات مذکور، مویّد الهی بودن علم ائمّه است ودر صدد بر آمده است تا مبانی آنهارا تبیین نماید. ازآنجا که آراء ونظرات بُرسی تا حدودی متفاوت از دیگر متفکران شیعی مذهب است، بر آن شدیم،‌اندیشه‌های وی را در قالب یک مقاله به نمایش بگذاریم. یافته‌های ما گواهی می‌دهد که بُرسی، هم منابع علم امام معصوم ونیز ابعاد مختلف علم وآگاهی اورا از روایات اهل بیت(ع) به خوبی استخراج واستنباط کرده و بر‌این باور است که علم امام، منحصر و محدود به دانستن معارف و احکام شرعی نیست، بلکه شامل اموری از قبیل: دانستن اسم اعظم الهی، علم جامعه، علم جَفر، علم به حوادث «ماکان» و «مایکون»علم به بلایا، وعلم تمام زبان‌ها، حتی زبان حیوانات، علم به کتب پیامبران پیشین، علم به عالَم برزخ و قیامت و احوال بهشت و جهنم؛ نیز می‌شود. هرچند برای تبیین بهتر وبیشتر مسائل مطرح در‌این مقاله از منابع متعدد ومختلفی بهره برده‌ایم، لیکن محور اصلی‌این پژوهش کتاب «مَشارقُ اَنوارِالیقینِ فی اَسرارِ اَمیرِ الموُمِنینَ(ع)» بُرسی بوده است.‌این مقاله، نخست با روش گردآوری داده‌ها و سپس با روش توصیفی وتحلیلی نوشته شده است.

Sources and Scope of Imam’s Knowledge in Mashareq Anwar alYaqin Bursi

In the Shiite culture, the Imam has unique virtues, attributes, and his knowledge is beyond the knowledge of ordinery people, because his knowledge has divine origins. In his book titled Mashareq alAnwar alYaghin fi Asrar alAmir alMu’minin”, Hafiz Rajab Bursi, one of the scholars of the eighth century A.H., has mentioned more than seventy narrations that testifies to the divine knowledge of the Imams (A.S.). He belivies that these narrations are proof of the divine origins of Imam’s knowledge. He has tried to explain the bases of this knowledge. Since Bursi’s views are somewhat different from those of other Shiite thinkers, we dicided to present his ideas in the form of an article. Our findings testify that Bursi has inferred the sources of the knowledge of the infallible Imam and the various aspects of his knowledge and awareness. His belief is that Imam’s knowledge is not limited to shariah law and incldes different types of knowledge such as: knowledge of the great names of God, knowledge of society, knowledge of Jafr, knowledge of the events of Makan and Mayakon, knowledge of disasters, and knowledge of all languages, even the language of animals, knowledge of the holy scriptures of previous prophets, knowledge to the world of purgatory and resurrection and the state of heaven and hell. Although, with aim of better explaining the issues raised in this article, we have used various sources, the focus has been on Mashareq alAnwar alYaqin fi Asrar alAmir alMu’minin. The mthod adopted in the pesnet study is an impirical descriptiveanalytical one.