تجدد امثال از دیدگاه اشاعره و مولانا

چیستی مفهوم تجدد امثال (تجدد اعراض) و تاثیر آن در تبیین در نظریۀ خلقت و ارتباط آن با حق تعالی از نظرگاه اشاعره و مولانا موضوع‌ این مقاله است. تحقیق حاضر می‌کوشد تا در روند نظم سازمان یافته‌ خود به‌ این مسئله‌ اصلی پاسخ دهد که‌ آیا بین‌ این دو دیدگاه در مسئله‌ تجدد امثال‌، تفاوتی وجود دارد؟ در فرض وجود تفاوت، ریشه‌ای‌‌ترین و اساسی‌‌ترین تفاوت‌ها کدام است؟ فرضیه‌ تحقیق پیش رو بر‌ این است که یین دیدگاه اشاعره و مولانا تفاوت‌هایی وجود دارد، اشاعره گرایشات دینی و اعتقادی خاصی دارند و با‌ اینکه برای اراده‌ الهی و قدرت عظیم حق تعالی نسبت به همه‌ موجودات، عمومیت  قائل شده‌اند در عین حال، تجدد امثال  را در اجسام و انواع جواهر جایز نمی‌شمارند و ‌ این قاعده را تنها در باره‌ اعراض قائل هستند، لیکن مولانا در‌ این مسئله‌ دیدگاه عرفانی دارد و بر این عقیده است که تجدد امثال، افزون بر اعراض شامل جواهر عالم نیز می‌شود. روش پژوهش به کار گرفته شده در ‌این مقاله، روش کتابخانه‌ای  و توصیفی  تحلیلی است که پس از بررسی آثار عمده‌ اشاعره و مولانا در مسئله‌ مورد بحث، آنها را به روش توصیفی تحلیلی تبیین نموده‌ایم.

Renewal of Archetypes from the Viewpoint of Ash’arites and Rumi

The present study is concerned with the essence of the concept of renewal of archetypes and its effect on the clarification of the creation theory and its relation with God the Almighty from the viewpoint of Ash’arites and Rumi. It is a systematic attempt to provide an answer to the key question of whether there are any differences between these two viewpoints with regard to the issue of renewal of archetypes. Assuming that there are differences, what are the major differences? It is hypothesized that there are differences between the viewpoints of Ash’arites and Rumi. Due to their religious and specific beliefs, although Ash’arites generalize God’s will and power to all the creatures, they consider it illegitimate to apply the renewal of   etypes to objects and types of primary substance. They maintain this principle applicable only to outward appearances. However, Rumi takes a mystical view on this issue. He believes that the renewal of archetypes includes both outward appearances and primary substances. The present study has adopted a library descriptiveanalytic research method.