نگاه نقادانه به جایگاه علوم تجربی در نظریه کاشفیت آیت‌الله جوادی آملی

از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در معارف دینی، ارتباط علم و دین است که ابتدا در غرب مطرح شد و از آن‌جا به کلام اسلامی راه یافت و اختلاف نظرات فراوانی را پدید آورد. آیت الله جوادی آملی به عنوان یک فقیه فیلسوف و مفسر عالیقدر قرآن در کتب مختلف خود به این بحث پرداخته‌اند، و نظریه‌ خود را با عنوان «نظریه کاشفیت» مطرح نموده‌اند. این نظریه گویای جایگاه عقل در کنار سایر ابزارهای معرفت دینی است. در این مقاله با روش «توصیف و تحلیل» ابتدا به تبیین نظریه کاشفیت و سپس به نقد آن پرداخته شده و تلاش شده علاوه بر نقد ساختار این هندسه، با تاکید بر مشترک لفظی بودن علوم تجربی، تصور ایده‌آلیستی ایشان از این علوم نقد گردد و نشان داده شود، برای درک ماهیت علوم تجربی جدید، باید به بررسی سیر تطور واقعی علوم تجربی پرداخت، تا بتوان جایگاه آن را در هندسه معرفت دینی به درستی ترسیم کرد.

A Critical Look at the Status of Experimental Sciences in Ayatollah Javadi Amoli’s Theory of Discovery

One of the most important issues in religious teachings is the relationship between science and religion, which was first appeared in the West and then found its way into Islamic theology and caused much controversy. Ayatollah Javadi Amoli, as a philosopher and Quranic commentator, has discussed this issue in his various books and has proposed his theory as the theory of discovery. This theory delineates the position of reason along with the other tools of religious knowledge. The present study, using the descriptiveanalytical method, first explains the theory of discovery with a critical stance and then attempts to provide a critique of thestructure of this geometry, emphasizing its adherence to the verbal commonality of the experimental sciences and its idealistic conception of experimental sciences. The study shows that, to understand the nature of the new experimental sciences, one must examine the true evolution of the experimental sciences, so that its place in the geometry of religious knowledge can be accurately mapped.