بررسى پیشینه نظریه مکمل در باب علم و دین

چالش بین علم و دین، از چند قرن پیش اسلوب جدید و شماى نوینى یافته است. در این نوشتار، پیشینه تاریخى یکى از نظرات مطرح شده در جهت سازگارنمودن علم و دین، یعنى نظریه مکمل بررسى شده است. تاریخچه پیدایش این نظریه در فیزیک نوین و علت ابداع آن نشان مى‏دهد که این نظریه، براى رفع مشکلى دیگر و در سامان دیگرى نشو و نما یافته و هدف اصلى از نگارش این مقاله نیز اثبات همین ادعاست. تعارض بین علم و دین، به شکل نوین آن، ابتدا در غرب و در فصل و فضایى ویژه روى داده؛ از همین رو، سیر تاریخى موضوع، اشاره وار بر صدر نشسته است و به دلیل آنکه نگرش‏هاى جدید به علم در تکوین آن نقش به سزایى داشته، به این موضوع نیز در حد بضاعت پرداخته شده است. سپس با بیان تاریخچه پیدایش نظریه مکمل ثابت مى‏شود که این نظریه جدا از جایگاه واقعى خود در فیزیک نوین، براى حل چالش‏هاى موجود بین الهیات مسیحى و فرضیات مطرح در علوم جدید، به مثابه یکى از راه حل‏هاى مورد قبول شأنیت ویژه‏اى یافته است. در پایان استفاده از این نظریه براى رفع بعضى از تعارضات غیر واقعى و وارداتى به وجود آمده بین متفکران مسلمان و علوم جدید مورد نقد قرار گرفته است.