کاربرد روش نظریه برخاسته از داده‌ها در تحلیل موقعیت شکل نگرفتن رفتارهای اخلاق -‌ محورانه متناسب با الگوی اسلامی - ‌ایرانی در دانش‌آموزان

برایند نظام آموزشی اخلاق-‌محور، جامعه‌ای متعالی و سرشار از رفتارهای اخلاقی است. محور اصلی در برنامه‌درسی ارزش‌-مدار فراهم‌سازی زمینه‌‌ای است تا مربیان و متربیان از ﻃﺮیق اهداف، ﻣﺤﺘﻮا، روشهای تدریس، شیوه‌های ارزشیابی و فعالیتهای یادگیری، ضمن آشنایی با فضائل اخلاقی، در عمل و با استفاده از تکالیف اصیل، این ارزشها و فضائل اخلاقی را در پندار، گفتار و رفتار خویش نهادینه سازند. در این پژوهش تلاش شده ‌است، مبتنی بر روش نظریه برخاسته از داده‌ها و با استفاده از رهیافت کلارک، به تحلیل موقعیت شکل‌ نگرفتن رفتارهای اخلاق-‌محورانه متناسب با الگوی اسلامی-‌ایرانی در دانش‌آموزان، پرداخته شود. به این‌منظور، نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه‌های گروهی با روش گفتگوهای غیر‌رسمی انجام شده است. تحلیل داده‌ها بر اساس روش نقشه‌ای کردن و سه شیوه مصورسازی شامل نقشه موقعیت، عرصه‌ها و جهانهای اجتماعی و وضعیت، انجام شده است. برای اعتباربخشی‌ یافته‌ها، از روشهایی مانند کنترل‌ یافته‌ها از سوی مشارکت‌کنندگان و همچنین از روش چندسویه‌سازی تحلیل‌گر استفاده شده است. تحلیل داده‌های گردآوری ­شده درباره مولفه‌های موثر در شکل ‌نگرفتن اخلاق-‌محوری در دانش‌آموزان، به بازنمایی هشت دسته مولفه‌‌ شامل «عاملین انسانی منفرد، عاملین انسانی جمعی، مولفه‌های غیرانسانی، مولفه‌های مبتنی بر روش، مولفه­‌های اجتماعی، مولفه­‌های مبتنی بر ارزشیابی، مولفه­‌های مبتنی بر محتوا و مولفه­‌های مبتنی بر عملکرد» انجامیده است. نتایج نشان داده که در پدیده مخرب شکل نگرفتن رفتارهای اخلاق-‌محورانه در دانش‌آموزان، مولفه‌های هدف، محتوا، روش، عملکرد و ارزشیابی مورد توجه والدین و معلمان و کتابهای درسی، از اهداف اصیل، محتوای اصیل، روش اصیل، عملکرد اصیل و ارزشیابی اصیل، فاصله‌­ای دوچندان دارند. نتایج با ترسیم سه نقشه و بیان نظریه، به صورت داستان‌گونه و ترسیم شکل، گزارش شده است.