اثربخشی برنامۀآموزشی مبتنی بر مولفه‌های تاب‌آوری بر تنظیم شناختی هیجان مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

پژوهش حاضر با هدف طراحی و بررسی اثربخشی برنامۀ آموزشی مبتنی بر مولفه‌های تاب‌آوری بر تنظیم شناختی هیجان مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم انجام شده است. در این پژوهش ابتدا برنامۀ آموزشی مبتنی بر مولفه‌های تاب‌آوری طراحی شده، سپس اثربخشی برنامه از طریق پژوهش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌‌‌‌‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل مورد ارزیابی قرار گرفته است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل همۀ مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بود که در سال 1397 به یکی از مراکز مشاوره واقع در شهر تهران مراجعه کرده بودند که 30 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با انتساب تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش مداخله‌ آموزش مولفه‌های تاب‌آوری را طی سه ماه در 12 جلسه 90 دقیقه‌‌ای به ‌صورت گروهی دریافت کردند. این در حالی بود که گروه کنترل در طول انجام دادن پژوهش آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2001) بود. داده‌های گرد‌آوری ‌شده با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیریهای مکرر مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برنامۀ آموزشی مبتنی بر مولفه‌های تاب‌آوری بر تنظیم شناختی هیجان مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اثربخش بوده‌ (0/05>p) و این نتایج در پیگیری سه ماهه نیز پایدار بوده است. براساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که آموزش مولفه‌های تاب‌آوری می‌تواند به ‌عنوان یک روش کارآمد برای افزایش تنظیم شناختی هیجان مادران دارای فرزند اوتیستیک مورد استفاده قرار گیرد.

The Impact of a Training Program based on Resilience Components on the Cognitive Emotion Regulation of Mothers of Children with Autism Spectrum Disorder

The purpose of the present study was to design a training program based on resilience components and evaluate its impact on the cognitive emotion regulation of mothers of children with autism spectrum disorder. In this quasiexperimental research, first the training program was designed based on resilience components and then the program effectiveness was assessed through a pretestposttest control group design with a followup session. The statistical population of the study was comprised of all mothers of children with autism spectrum disorder who were referred to one of the counseling centers in Tehran in 2018, from among whom 30 individuals were selected through purposive sampling method and were randomly assigned to two experimental and control groups. The experimental group received training in resilience components in twelve 90minute sessions within 3 months, while the control group received no intervention. The research instrument included the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (Garnefski et al., 2001). The collected data were analyzed via repeated measures ANOVA. The results revealed that the training program based on resilience components was effective in promoting the cognitive emotion regulation of mothers of children with autism spectrum disorder (P<0.05). These results were stable over the threemonth followup period. The findings demonstrated that training in resilience components can be utilized as an effective method to increase cognitive emotion regulation in mothers of children with autism spectrum disorder.