طراحی و ارزیابی اثربخشی برنامه مدیریت رفتاری خانواده محور بر رضامندی زوجیت والدین دارای کودکان دبستانی با نشانگان بیش فعالی

هدف پژوهش حاضر طراحی و ارزیابی اثربخشی برنامه مدیریت ‌‌رفتاری خانواده‌ محور بر میزان رضایتمندی زوجیت والدین دارای کودکان بیش‌ فعال بوده است. این پژوهش کاربردی و نیمه ‌آزمایشی با طرح پیش‌ آزمون پس‌ آزمون و گروه گواه و جلسه پیگیری است. جامعه آماری همۀ والدین کودکان بیش‌ فعال شهر تهران بود. تعداد 64 والد با روش نمونه ‌گیری در دسترس انتخاب و در گروههای آزمایش و کنترل گمارش شدند. گروه آزمایش، آموزش 10 جلسه‌ای دریافت کرد ولی گروه گواه بدون آموزش در نوبت انتظار ماند. ابزار غربالگری و گرد آوری داده‌ ها، مقیاس درجه ‌بندی تشخیص بیش‌ فعالی کانرز(1999) و مقیاس رضایتمندی زوجیت افروز(1390) بود. برای تحلیل داده ‌ها از تحلیل واریانس با تکرار سنجش(اسپانوا) استفاده شده است. یافته‌ ها نشان دادند که اثربخشی برنامه خانواده محور بر افزایش رضایتمندی زوجیت والدین، مثبت و معنادار است. محتوای برنامه مبتنی بر پشتوانه نظری بارکلی(1394) و افروز(1390) بوده و ضریب همبستگی آن (0/89) و پایایی آن به میزان 0/88= α بوده است. اثربخشی آزمایشی برنامه، تفاوتی معنادار (0/51 ±) در سطح 0/05= α نشان داده است. می ‌توان گفت برنامه مذکور بر افزایش رضایتمندی زوجیت والدین اثربخشی معنادار داشته و نتایج در دوره پیگیری دوماهه نیز پایدار بوده است. برنامه خانواده ‌محور، بر افزایش رضایتمندی زوجیت، اثربخشی داشت و این نتایج در دوره ‌پیگیری دوماهه نیز پایدار بود. تعمیم‌ پذیری محدود از محدودیتهای این پژوهش بود. پژوهش در این زمینه در سایر جوامع ‌آماری، گروهها و فرهنگهای گوناگون و نیز برای کاهش تنش والدین و همچنین طراحی برنامه‌ مدرسه‌محور توصیه می ‌شود.

Designing a Family Centered Behavioral Management Program (FBMP) and Evaluating its Effectiveness in Marital Satisfaction of Parents of Children with ADHD

The aim of this study was to design a familycentered behavioral management program (FBMP) and to evaluate its effectiveness in marital satisfaction of parents of children with ADHD. This quasiexperimental study had a pretestposttest control group design with a followup session. The statistical population of the study comprised all parents of primary school children with ADHD in Tehran in 201819 school year. Using convenience sampling method, 64 parents were selected and randomly assigned to experimental and control groups (32 parents in each group). The experimental group received the familycentered behavioral management program in 10 sessions, while the control group received no intervention. The instruments included Conners #39; Parent and Teacher Rating Scale (1999) and Afrooz Marital Satisfaction Scale (AMSS). The Data were analyzed by Splitplot ANOVA (SPANOVA). Results revealed that familycentered behavioral management program (FBMP) had a significant, positive effect on the marital satisfaction of parents of children with ADHD. These results were stable over the twomonth followup period. Low generalizability of the findings is among the limitations of the study. It recommended that further research be carried out on the reduction of familial stress symptoms in the context of other statistical populations and cultures. In addition, designing schoolbased programs is suggested.