اثربخشی آموزش برنامه تقویت خانواده بر سلامت روان و کیفیت زندگی در مدرسه نوجوانان 14-10 سال

هدف از پژوهش حاضر سنجش اثربخشی نسخه فارسی برنامه تقویت خانواده بر سلامت روان و کیفیت زندگی در مدرسه و انطباق این برنامه با فرهنگ ایرانی برای استفاده در گروه نوجوانان 1410 سال بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ‌ها از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروههای آزمایش و گروه کنترل است. جامعه پژوهش، همۀ دانش ‌آموزان پایه‌ های چهارم، پنجم و ششم کشور بودند که در سال تحصیلی 98 - 1397 مشغول به تحصیل بودند. نمونۀ پژوهش به روش تصادفی ساده و خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد که شامل 691 دانش‌آموز (331 پسر و360 دختر) و 691 والد (334 پدر و357 مادر) بود. گروههای نمونه 387 دانش‌آموز و 774 واالدین گروه آزمایش و 304 دانش‌ آموز و 608 والدین گروه کنترل بودند که از هفت استان (اصفهان، فارس، خراسان رضوی، لرستان، شهرستانهای تهران، سیستان و بلوچستان و تهران) انتخاب شدند. والدین و نوجوانان به‌طور همزمان تحت آموزش یازده جلسه ای (هفت جلسه اصلی و چهار جلسه تقویتی) برنامه تقویت خانواده برای والدین و نوجوانان قرار گرفتند. برای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش در پیش و پس‌آزمون، از پرسشنامه‌های ارزیابی برنامه تقویت خانواده برای نوجوانان (مولگارد و اسپوت، 2001)، مشکلات و تواناییها (گودمن، ملتزر و بیلی، 2003) و کیفیت زندگی در مدرسه (اندرسون و بورک،2000) استفاده شد. یافته‌های حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیره بیانگر این بودند که آموزش گروهی برنامه تقویت خانواده بر بهبود تواناییها و مشکلات نوجوانان، مشکلات برونی ‌سازی و درونی ‌سازی، کیفیت زندگی مدرسه‌ای و همچنین کارکردهای مطلوب خانوادگی نوجوانان اثربخش است. لذا می ‌توان بسته آموزش برنامه تقویت خانواده را به عنوان برنامه‌ ای برای بهبود وضعیت سلامت روان شناختی، اجتماعی و خانوادگی نوجوانان استفاده کرد.

The Impact of Training in Strengthening Families Program on Mental Health and Quality of School Life of Teenagers Aged 10-14

This research was carried out to examine the impact of training in Strengthening Families Program on mental health and quality of school life of teenagers aged 1014. This experimental study had a pretestposttest control group design. The statistical population of the study comprised all Iranian 4th, 5th, and 6th graders enrolled in school year 201819. The research sample which was drawn by simple random and multistage cluster sampling methods, consisted of 691 students (331 boys, 360 girls) and 691 parents (334 fathers, 357 mothers). The experimental groups were comprised of 387 students and 774 parents and the control groups included 304 students and 608 parents. The subjects were selected from seven provinces of Isfahan, Fars, Razavi Khorasan, Lorestan, Tehran, Tehran Counties, and Sistan and Baluchestan. Parents and adolescents received 11 training sessions (seven main sessions and four remedial sessions) in Strengthening Families Program. The research instruments included Strengthening Families Program Survey (Molgaard Spoth, 2001), Strengths and Difficulties Questionnaire (Goodman, Meltzer, Bailey, 2003), and Quality of School Life Questionnaire (Anderson Bourke, 2000). Results of multivariate analysis of covariance (MANCOVA) showed that group training in SFP was effective in improving teenagers rsquo; abilities, quality of school life, and the optimal family functions. Moreover, it reduced teenagers rsquo; externalizing and internalizing problems. Hence, Strengthening Families Program (SFP) can be utilized to improve the psychological, social, and family health status of adolescents.