واکاوی مفهوم خانواده مطلوب از دیدگاه دانش‌آموزان

چند دهه است که کشورهای جهان برای اصلاح مشکلات مربوط به خانواده و ارتقای مهارتهای فردی مورد نیاز در خانواده از آموزش و پرورش به مثابه بستری مهم برای آموزش به کودکان و نوجوانان بهره برده‌اند، اما این مهم در آموزش و پرورش ایران دچار نقصان جدی است، به طوری‌که حتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز بر اضافه کردن درسی با همین موضوع به فهرست دروس مدارس تاکید شده است. در واقع سیاستگذاری زمانی می‌تواند عملاً به واقعیت بپیوندد که نیاز کاربران خود را به درستی بشناسد. از این رو در این پژوهش، پژوهشگر با طراحی پژوهشی با رویکرد کیفی و در سپهر فلسفی تفسیرگرایی و با روش تحلیل محتوای تماتیک در پی تبیین مفهوم خانوادۀ مطلوب از دیدگاه دانش‌آموزان و فراهم آوردن فضایی برای شنیده شدن تجربیات آنها بوده است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش دانش‌آموزان دختر و پسر پایه دهم و یازدهم از شش استان‌ گیلان، خراسان جنوبی، هرمزگان، تهران، خوزستان و خراسان رضوی بودند که با روش نمونه‌گزینی هدفمند و با حداکثر تنوع انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند از نگاه این دانش‌آموزان خانوادۀ خوب از زن خوب و مرد خوبی تشکیل شده است که والدین خوبی هستند و برای مودت و آرامش در خانواده تلاش می‌کنند. دانش‌آموزان بر این باورند که احترام و درک متقابل، ارتباط قوی، صبر و همراهی، دینداری، آگاهی، رازداری، احترام به شخصیت مستقل فرزند، اجتماعی بودن، دوری از تحقیر کردن، وقت گذاشتن برای خانواده و انجام دادن فعالیتهای مشترک از مهم‌ ترین ویژگیهای خانوادۀ مطلوب اند.

An Investigation of the Concept of an Ideal Family from Students’ Points of View

During the last decades many governments have used formal education as a fundamental instrument for educating children and teenagers in order to promote their personal and interpersonal skills and alleviate familyrelated problems. Nevertheless, due attention has not been paid to this vital issue in the Iranian education system and even Fundamental Reform Document of Education has emphasized adding a course on this subject to the national curriculum. Itchr('39')s important for policy makers to acknowledge the voices of students when addressing the issues that directly impact their lives. Hence, the present research has been designed according to interpretive paradigm and thematic content analysis methodology in order to explain the concept of an ideal family based on students rsquo; points of view and to foster reflection on student voice. The participants were comprised of male and female 10th and 11th graders from six provinces (Guilan, South Khorasan, Hormozgan, Tehran, Khuzestan, and Razavi Khorasan) who were selected via purposive and maximum variation sampling. The results showed that, based on the participants rsquo; opinion, an ideal family is comprised of a good man and a good woman who are also good parents and try together to find peace and love. The students believe that respect, mutual understanding, strong relationship, patience and companionship, piety, consciousness, secrecy, respect for children rsquo;s independence, sociability, avoiding humiliation, spending time with family, and doing things together are the most important characteristics of an ideal family.