بازنمایی ادراک و تجربه زیسته معلمان از منزلت اجتماعی‌شان: مطالعه‌ای به روش پدیدارشناسی

کیفیت زندگی و منزلت اجتماعی معلمان، نشانه‌ای آشکار از روند رشد و تعالی یا نابودی و تباهی هر جامعه است و کیفیت عقلانیت در سرمایه‌گذاری و تخصیص بودجه را نمایان می‌سازد. در پژوهش حاضر تلاش شده‌است تا ادراک و تجربه زیسته معلمان از منزلت اجتماعی شان، مورد واکاوی قرار گیرد. به این‌منظور 16 معلم از مدارس ابتدایی پسرانه منطقه 14 شهر تهران به‌شیوۀ هدفمند، انتخاب‌ و داده‌ها به روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته گردآوری ‌شدند. نتایج‌ نشان‌ می‌دهند که شمار اندکی از معلمان به ‌دلیل پررنگ بودن بُعد معنوی حرفۀ معلمی، از منزلت اجتماعی‌شان راضی هستند، اما در اکثر موارد، معلمان به‌دلیل مخاطرات در چهار بُعد سازمانی، اقتصادی، اجتماعی و شخصی از منزلت اجتماعی حرفه خود ناراضی‌ هستند. از مهم ترین نشانگرهای شناسایی‌ شده موثر بر نارضایتی معلمان در بُعد اقتصادی می‌توان به حقوق، مزایا و عدم اعتبار شغلی، در بُعد سازمانی به عملکرد مسئولان، کیفیت ورودیها و ملاکها و معیارهای ارتقا در حرفه، در بُعد اجتماعی به ‌فرهنگ مادی جامعه و معیارهای مادی‌گرایانۀ منزلت اجتماعی، فرهنگ والدین و دانش‌آموزان، جایگاه حرفه معلمی در مقایسه با سایر مشاغل، عملکرد رسانه‌ها و در بُعد شخصی به کاهش تعلق حرفه‌ای، احساس و افکار شخصی، ذهنیت معلم، رفتار شخصی و اخلاق حرفه ای اشاره کرد. کنکاش در مستندات پژوهشی و روایتهای معلمان نشان داد که وضعیت موجود، تمایل به کار مولد و تعلق حرفه‌ای را به شدت کاهش داده است و ضمن بروز بی‌انگیزگی، کم‌کاری و خستگی مفرط، علاقه به خروج از حرفه معلمی و بروز احساس پشیمانی از انتخاب این حرفه را موجب شده است.