مقایسه خواب و عملکرد ذهنی در نوبت‌های کاری هشت و دوازده ساعته در یکی از پالایشگاه‌های نفت ایران

مقدمه: انواع گوناگون برنامه‌های نوبت کاری وجود دارد که هر یک از آنها دارای جوانب مثبت و منفی هستند. هدف از این مطالعه مقایسه خواب و عملکرد ذهنی در نوبت‌های کاری هشت و دوازده ساعته بود.روش بررسی: در این مطالعه طولی 61 نفر از 187 نفر کارکنان نوبت کار یکی از پالایشگاه‌های نفت انتخاب شدند. مقرر شد این کارکنان به مدت 6 ماه در نوبت‌های دوازده ساعته کار کرده و پس از تغییر شیفت‌های کاری مجدداً به شیفت کاری هشت ساعته باز گردند. در این بررسی از پرسشنامه اطلاعات عمومی و جدول ثبت خواب روزانه و از نرم‌افزار pvt در ابتدا و انتهای نوبت های کاری استفاده کردیم. اطلاعات در پایان 6 ماه از نوبت کاری دوازده ساعته و سپس بعد از 6 ماه از کار در شیفت کاری هشت ساعته از همان کارگران جمع‌آوری شد.یافته‌ها: ‌میانگین زمان خواب کلی در نوبت دوازده ساعته 20/6 ساعت و در شیفت هشت ساعته 41/6 ساعت بود که اختلاف اینها معنی‌دار نبود. تفاوت بین میانگین زمان واکنش در شروع شیفت 12 ساعته ( 80/451 میلی‌ثانیه) و نوبت هشت ساعته (12/416 میلی‌ثانیه) نیز معنی‌دار نبود. همچنین تفاوت بین میانگین‌های زمان واکنش در انتهای نوبت دوازده ساعته (22/382 میلی‌ثانیه) و نوبت هشت ساعته (98/390 میلی‌ثانیه) معنی‌دار نبود. تفاوت بین میانگین‌های پاسخ خطا در شروع نوبت دوازده ساعته (74/3) و نوبت هشت ساعته (98/2) معنی‌دار بود(05/0p < ). این تفاوت در انتهای نوبت ها نیز معنی دار بود(74/3 در نوبت دوازده ساعته در مقابل 36/2 در نوبت هشت ساعته)(01/0p < ).بحث و نتیجه‌گیری: زمان خواب کلی در نوبت دوازده ساعته تفاوت معنی‌داری با نوبت کاری هشت ساعته نداشت. در نوبت های دوازده ساعته ممکن است عملکرد ذهنی کاهش یابد (افزایش پاسخ‌های خطای به دست آمده از نرم‌افزار pvt در شروع نوبت کاری دوازده ساعته در مقایسه با نوبت هشت ساعته). تغییرات الگوهای خواب می‌تواند توضیحی بر این یافته باشد.