شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای موثر بر جانمایی نقاط تجمع ایمن با استفاده از روش best-worst method

مقدمه: جانمایی نقاط تجمع ایمن در شرایط اضطراری یکی از مهم‌ترین اقدامات در مدیریت شرایط اضطراری در صنایع مختلف، بویژه نفت و گاز و پتروشیمی می باشد. مطالعه حاضر با هدف استخراج معیارهای موثر بر جانمایی نقاط تجمع ایمن و اولویت‌بندی این معیارها برای استفاده صنایع فرآیندی کشور طراحی و اجرا شد.روش بررسی: این مطالعه بصورت توصیفی- اکتشافی در شرکت ملی پتروشیمی اجرا شد. در فاز اول، با بررسی متون و مقالات علمی، استانداردها، راهنماها و دستورالعمل های ملی و بین المللی، معیارهای موثر بر جانمایی نقاط تجمع ایمن استخراج و در قالب یک مطالعه دلفی توسط 15 متخصص مدیریت شرایط اضطراری لیست نهایی معیارها تعیین شد. سپس، در فاز دوم؛ اولویت بندی و رتبه بندی این معیارها با استفاده از یک رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره و روش بهترین- بدترین انجام شد.نتایج: نهایتا، مطالعه دلفی پس از اجرای 2 راند با تعیین 10 معیار داخلی و 7 معیار بیرونی و مجموعا 17 معیار موثر برای تعیین نقاط تجمع ایمن در شرایط اضطراری در صنایع فرآیندی پایان یافت. در بین معیارهای داخلی، سهولت دسترسی با وزن 0.1948 رتبه اول، پتانسیل اثرپذیری از حادثه با وزن 0.1543 رتبه دوم و مدت‌زمان پیمایش با وزن 0.1109 رتبه سوم را کسب کرد. در بین معیارهای بیرونی، فاصله از مراکز خطرزای اطراف با وزن 0.2181 رتبه اول، ماهیت سناریوهای محتمل با وزن 0.2081 رتبه دوم و امکانات اضطراری اطراف با وزن 0.1462 رتبه سوم را کسب کردند.نتیجه گیری: جانمایی نقاط تجمع ایمن در شرایط اضطراری در صنایع فرآیندی بایستی با توجه به معیارهای فاصله از مراکز خطرزای اطراف، ماهیت سناریوهای محتمل، سهولت دسترسی، پتانسیل اثرپذیری از حادثه، امکانات اضطراری اطراف و شرایط باد غالب انجام پذیرد تا بیشترین حفاظت از جان شاغلین صورت پذیرد.

identification and prioritization of criteria affecting the location of safe assembly points using the best-worst method

introduction: identifying secure gathering spots during emergencies is a crucial step in emergency management across multiple industries, particularly in oil, gas, and petrochemical fields. this study was designed to identify and rank the factors affecting the placement of safe assembly points for implementation in the country’s process industries.materials and methods: this descriptive-exploratory study was conducted at the national petrochemical company. during the initial phase, criteria affecting the selection of safe assembly points were determined by examining scientific literature, standards, guidelines, along with national and international directives. a delphi study involving 15 experts in emergency management experts was subsequently conducted to finalize the criteria list . during the second phase, these criteria were prioritized and ranked through a multi-criteria decision-making method utilizing and the best-worst method.results: the delphi study was completed after two rounds, revealing 10 internal and 7 external criteria, amounting to 17 criteria that affect the determination of safe assembly points during emergencies in processing industries. within the internal criteria, accessibility was the highest rated  (weight: 0.1948), vulnerability to incidents was second (weight: 0.1543), and travel time was third (weight: 0.1109). among the external criteria, the distance from nearby hazardous centres was the highest (weight: 0.2181), the type of potential scenarios was second (weight: 0.2081), and nearby emergency facilities placed third (weight: 0.1462).conclusion: in process industries, the placement of safe assembly points during emergencies must take into account factors like the distance from surrounding hazardous areas, the type of possible incidents, ease of access, vulnerability to incidents, nearby emergency services, and wind patterns to guarantee optimal personnel protection.