طراحی مدل پایدار زنجیره تامین در صنایع غذایی و کشاورزی با تاکید بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی: کاربرد روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری

زنجیره تامین مواد غذایی کشاورزی نقش بنیادینی در تامین امنیت غذایی و پایداری جامعه دارد. این پژوهش با هدف طراحی مدل زنجیره تامین پایدار در صنایع غذایی و کشاورزی و با تاکید بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی انجام شده است. ابتدا، با مرور ادبیات و تحلیل تحقیقات پیشین، 16 عامل کلیدی شناسایی گردید. داده‌ها از طریق نمونه‌گیری هدفمند از 15 نفر از خبرگان و اساتید این حوزه جمع‌آوری و سپس با نظر آن‌ها غربالگری شد. درادامه مرحله کیفی، داده‌ها با روش‌های تحلیل مضمون و دلفی فازی تحلیل شدند و مدل مفهومی با استفاده از نرم‌افزار مکس کیودا 2022 طراحی گردید. این مدل با روش دلفی فازی اعتبارسنجی شد. در مرحله کمی، پرسشنامه ism برای ارزیابی روابط بین معیارها و تعیین سطوح تاثیر آن‌ها تهیه و به خبرگان ارائه گردید. تحلیل micmac نشان داد که معیارها به چهار دسته: خودمختار، وابسته، پیوندی و مستقل تقسیم می‌شوند. نتایج پژوهش منجر به شناسایی و اعتبارسنجی 16 عامل کلیدی در زنجیره تامین صنایع غذایی کشاورزی شد و سطوح و روابط میان این عوامل با استفاده از دلفی فازی و مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ism) تعیین گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد که عوامل کلیدی نظیر پاسخگویی به مشتریان، بسته‌بندی، برندینگ و قابلیت ردیابی، به بهبود زنجیره تامین کمک می‌کنند. همچنین، عواملی مانند تولید و عملیات، مسئولیت اجتماعی، و ایمنی و سلامت محصول به‌عنوان عوامل اساسی در پایداری زنجیره تامین شناخته شدند. علاوه بر این، عوامل جدیدی مانند تحریم‌های تجاری و تشکیل اتحادیه‌ها نیز بر رقابت‌پذیری و توزیع بهینه منابع تاثیرگذار بودند.این پژوهش نشان داد که روش‌های دلفی فازی و micmac به شفاف‌سازی روابط بین معیارها و تعیین جایگاه آن‌ها کمک شایانی  نموداند.

designing a sustainable supply chain model in food and agricultural industries with emphasis on economic, social, and environmental dimensions: application of interpretive structural modeling (ism)

the agricultural food supply chain plays a fundamental role in ensuring food security and societal sustainability. this study aims to design a sustainable supply chain model in the food and agriculture industries with a focus on economic, social, and environmental dimensions. initially, a comprehensive literature review and analysis of previous studies identified 16 key factors. data were collected through purposive sampling from 15 experts and academics in the field and subsequently screened based on their insights. in the qualitative phase, data were analyzed using thematic analysis and fuzzy delphi methods, and a conceptual model was developed using maxqda 2022 software. the model’s validity was confirmed through fuzzy delphi methodology.in the quantitative phase, an ism questionnaire was developed to evaluate the relationships among criteria and determine their influence levels, which was then administered to the experts. the micmac analysis classified the criteria into four categories: autonomous, dependent, linkage, and independent factors. the results of the study identified and validated 16 key factors in the agricultural food supply chain and established their levels and interrelationships using fuzzy delphi and interpretive structural modeling (ism)the findings reveal that critical factors such as customer responsiveness, packaging, branding, and traceability contribute significantly to the improvement of the supply chain. moreover, fundamental factors like production and operations, social responsibility, and product safety and health were recognized as essential components of supply chain sustainability. additionally, emerging factors such as trade sanctions and the formation of unions were identified as influential in enhancing competitiveness and optimizing resource distribution.this research highlights the effectiveness of fuzzy delphi and micmac methodologies in clarifying the relationships among criteria and determining their hierarchical positions. the insights derived from this study provide a robust foundation for improving the sustainability of food and agricultural supply chains.