طراحی چارچوب مفهومی انتخاب خدمت ابری مناسب برای سامانه‌های آموزش الکترونیک

هدف: آموزش‌های مجازی با توجه به مزایایی مانند انعطاف‌پذیری، تنوع و دسترسی آسان به‌عنوان یک روش مناسب برای یادگیری در دهه‌های اخیر مطرح شده است. بروز بحران‌هایی مانند همه‌گیری جهانی کوید 19، کاربران سامانه‌های آموزش الکترونیکی را به صورت فزاینده‌ای افزایش داده است. از چالش‌های مهم این سامانه‌ها، فراهم‌سازی زیرساخت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری متناسب برای پاسخگویی به کاربران رو به فزونی خود و حفظ کارایی است. پیدایش محاسبات ابری شیوه‌ی دست‌یابی به منابع ذخیره‌سازی و پردازش اطلاعات را دگرگون کرده است. وجود ویژگی‌های دسترسی آسان از طریق مکانیسم‌های استاندارد ارتباطی شبکه و افزایش خودکار تخصیص منابع در صورت نیاز موجب شده است تا مدل رایانش ابری به زیرساختی ایده‌آل برای سامانه‌های آموزش الکترونیکی تبدیل شود. اما با توجه به تعدد تامین‌کنندگان ابری و تنوع خدمات آن‌ها، هم‌چنین مولفه‌های مختلف کیفیتی این خدمات مساله انتخاب زیرساخت به‌عنوان خدمت چالشی جدی برای مدیران این‌گونه سازمان‌ها است. پژوهش‌های متعددی در زمینه انتخاب خدمت ابری صورت پذیرفته اما این پژوهش‌ها بیشتر از منظر تامین‌کننده خدمات ابری و کمتر از منظر سازمانی که نیاز به انتخاب خدمت دارد صورت گرفته است. اندک مطالعات صورت گرفته از منظر سازمان نیز با پیش‌فرض‌های مختلف و شاخص‌های محدود اجراء گردیده و فقدان رویکرد یکپارچه علی‌الخصوص در حوزه انتخاب خدمات زیر ساخت ابری برای سامانه‌های آموزش الکترونیکی در مطالعات کاملاً مشهود است.مواد و روش‌ها: تحقیق حاضر تلاش کرده با پیروی از رویکرد آمیخته و استفاده از روش‌های بررسی نظام‌مند ادبیات، دلفی فازی و اولویت‌بندی بهترین بدترین فازی در قالب طرحی اکتشافی، نمایی منسجم و جامع از عوامل موثر برانتخاب خدمت ابری ارائه نماید. در گام اول با مرور نظام‌مند ادبیات به یافته‌های 105 منبع علمی در حوزه انتخاب خدمت ابری استناد گردید. در ادامه با روش فراترکیب مفاهیم و مقوله‌های چارچوب اولیه از منابع علمی مذکور شناسایی گردیده است. نتیجه گام اول در حکم چارچوب اولیه پژوهش، به‌عنوان ورودی مطالعه دلفی فازی بکارگرفته شده و برمبنای نظرات 15 خبره حوزه پردازش ابری که از سایت researchgate با شرایط خاصی انتخاب و در پانل عضوگردیده‌اند، چارچوب اولیه توسعه یافته، پالایش شده و به تایید رسیده است. در گام نهایی با کمک روش بهترین بدترین فازی وزن هر یک از ابعاد و عناصر چارچوب مشخص و چارچوب مفهومی پژوهش تدوین و تبیین گردیده است.بحث و نتیجه‌گیری: چارچوب انتخاب خدمت ابری مناسب برای سامانه‌های آموزش الکترونیک شامل 5 مقوله اصلی است که بیشترین اهمیت در انتخاب خدمت ابری را مقوله عملکرد و در مرحله بعد مقوله امنیت به خود اختصاص داده‌اند. چارچوب مذکور مشتمل بر 259عنصر مفهومی که در قالب 5 مقوله یا بعد 27 نوع یا دسته، سازمان‌یافته است. مقوله‌های شناسایی شده عبارت از عملکرد (دسترس‌پذیری، زمان‌پاسخگویی/تاخیر، ظرفیت، قابلیت‌ها، پشتیبانی، آسانی استفاده، مقیاس‌پذیری)، امنیت (قابلیت اطمینان، احراز هویت/ میزان دسترسی، مدیریت حوادث و گزارش‌، ثبت رویداد و نظارت، مدیریت آسیب‌پذیری، حاکمیت)، مدیریت داده (تهیه نسخه پشتیبان و بازیابی، چرخه‌ی حیات داده، قابلیت انتقال داده)، حفاظت از داده‌های شخصی (محدودیت‌های استفاده، نگهداری و افشا، شفافیت و اطلاع‌رسانی، مسئولیت‌پذیری، موقعیت جغرافیای داده‌)، سازمانی ومحیطی (اثر ابر بر محیط زیست، شهرت تامین‌کننده خدمات، هزینه اجاره، هزینه شبکه/داده، سیاست‌های سازمان، آموزش کارکنان، بازخورد کاربران) و هم‌چنین به ترتیب مقوله عملکرد با وزن 0.348، امنیت با وزن 0.221، سازمانی و محیطی با وزن 0.203، محافظت از داده شخصی با وزن 0.161 و مدیریت داده با وزن 0.067 در انتخاب خدمت ابری موثر هستند.

Conceptual Framework for Selecting the Appropriate Cloud Service for E-Learning Systems

Objective: The emergence of the Quid 19 global epidemic crisis has increasingly increased the users of elearning systems. One of the important challenges of these systems is to provide the appropriate hardware and software infrastructure to respond to its growing users and maintain efficiency. The advent of cloud computing has revolutionized the way data storage and access resources are accessed. Easy access through standard network communication mechanisms and automatic resource allocation has made cloud computing an ideal infrastructure for elearning systems. However, due to the multiplicity of cloud suppliers and the diversity of their services, as well as the various quality of these services components, the issue of choosing infrastructure as a service is a serious challenge for educational institutions. The purpose of this study is to design a conceptual framework for selecting the appropriate cloud service for elearning systems.Materials and Methods: The present study has tried to follow a mixed approach and use the methods of systematic literature review, fuzzy Delphi and prioritization of the fuzzy best worst in the form of an exploratory plan, a coherent and comprehensive view of factors influencing cloud service selection for elearning Provide. In the first step, using the method of SLR and metacombination of findings of 105 scientific sources in the field of cloud service selection, the concepts and categories of the initial framework were extracted. The initial research framework has been used as the input of the fuzzy Delphi study and based on the opinions of experts, the initial framework has been developed, refined and approved. In the final step, with the help of the fuzzy best worst method, the weight of each of the specific dimensions and elements and the conceptual framework of the research have been compiled and explained.Result and Discussion: The framework for selecting the appropriate cloud service for elearning systems consists of 259 conceptual elements organized in 5 dimensions and 27 components. Functional dimensions (7 components) 34.8%, security (6 components) 22.1%, organizational and environmental (7 components) 20.3%, personal data protection (5 components) 16.1% and data management (3 components) 6.7%, respectively Cloud services are effective. The results show that in choosing a cloud service, respectively, the components of availability, reliability, governance, virtual machine hardware features (such as throughput, memory, etc.), total cost (sum of rent cost, ISP cost and data transfer cost) and the geographical location of the data storage are most important.