نظام آموزش و پرورش و خلاء ده ساله یک الگوی عملیاتی برای ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور از منظر سیستم مدیریت مدرسه محور

هدف:امروزه، تغییرات تکنولوژیکی، تاثیر به سزایی بر تمامی اجزای تشکیل‌ دهنده ساختار آموزشی بر جای نهاده است. به‌گونه‌ای که آموزش و پرورش را ناگزیر از اتخاذ سیاست‌های جدید، از جمله اجرای سیستم مدرسه محوری در مدارس هیات امنایی کرده است، که به ‌عنوان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در نظام آموزشی مطرح است که اجرای کامل و عاجل آن در نظام آموزشی سبب برون‌ رفت از مشکلات کنونی آموزشی خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف، ارائه یک الگوی عملیاتی برای ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور با توجه به خلاء ده ساله در نظام آموزش و پرورش کشورمان از منظر سیستم مدیریت مدرسه‌محور انجام شد. مواد و روش‌ها:محقق از لحاظ کیفی موضوع پژوهش را با استفاده از رویکرد داده بنیادی به‌منظور شناسایی شاخص‌ها و مولفه‌های سیستم مدیریت مدرسه‌محور جهت ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری این پژوهش شامل فهرستی 20 نفره از سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان وزارت آموزش و پرورش به‌ویژه سازمان مشارکت‌های مردمی، اعضاء هیات علمی دانشگاه‌های معتبر و مدیران و معلمان مدارس هیات امنایی بوده است که در نهایت از میان این افراد، 12 نفر تحت عنوان اعضای کمیته دلفی برای انجام مصاحبه پاسخ مثبت دادند و مصاحبه با آنان آغاز شد. در این پژوهش از مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده گردید. بحث و نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل ازتجزیه و تحلیل داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه‌ها با مشارکت‌کنندگان در پژوهش (اعضاء کمیته دلفی)، کدگذاری باز، محوری، گزینشی و هم‌چنین تحلیل محتوای متن مصاحبه‌ها و در عین حال مطابقت آن‌ها با مبانی نظری، مقوله‌ها، عوامل اصلی و فرعی سیستم مدیریت مدرسه‌محور موثر در ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی، 12 مقوله و عامل اصلی به ترتیب مشارکت، تعهد سازمانی، انعطاف‌پذیری، تفویض اختیار، استقلال، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، تمرکززدایی، رسالت، توانمندسازی، ساختار مجدد، و فرهنگ سازمانی و 38 عامل فرعی مورد شناسایی قرار گرفتند. مجموع نتایج نشان داد که پیاده‌سازی و اجرای سیستم مدیریت مدرسه برای ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور در حد متوسط می‌باشد. مدل حاصل از این پژوهش، ابزاری را مهیا می‌سازد که می‌تواند به‌طور عملی و ملموس به ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی در حیطه ویژگی‌های اختصاصی و فرعی مدل جهانی مدیریت مدرسه‌محور پرداخته و شتاب به سمت عدم تمرکززدایی را سرعت ببخشد. لازم است آموزش و پرورش در یک برنامه‌ریزی بلندمدت (حداقل پنج ساله) ضمن فراهم کردن زمینه‌های لازم و مد نظر قرار دادن الگوی پژوهش حاضر، به تدریج نسبت به استقرار سیستم مدیریت مدرسه‌محوری در مدارس هیات امنایی اقدام نمایند.