بررسی اثرات جهانی شدن بر نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران

هدف:پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرپذیری، تحولات و جایگاه ابعاد نظام تعلیم و تربیت کشور در مواجهه با جهانی شدن براساس نظر صاحب‌نظران، اساتید و کارکنان بخش آموزش و پرورش و با روش آمیخته می‌باشد. مواد و روش ها: در بخش کیفی پژوهش از روش مصاحبه و در بخش کمی از روش پیمایشی در گردآوری داده‌ها استفاده شد. در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند (از نوع نظری) و از جامعه متخصصین استفاده شد و با 25 نفر از متخصصین مصاحبه گردید و مصاحبه‌ها با روش تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت 35 مولفه در قالب هفت بعد جهانی شدن (آموزش و پرورش) احصاء گردید. در بخش کمی براساس روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای از بین جامعه پژوهش از بین کارکنان آموزش و پرورش، معلمان و اساتید آشنا به حوزه جهانی شدن و تعلیم و تربیت دانشگاه‌های شهر تهران که تعداد 150 نفر می‌باشند، مطابق با جدول مورگان تعداد 108 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و از این تعداد 100 نفر پرسشنامه های ارائه شده را تکمیل نمودند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخت بوده و به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرانباخ استفاده شده است. همچنین در این تحقیق از آزمون‌های کولموگروف- اسمیرنف، آزمون تی، تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون شفه و آزمون فریدمن برای تحلیل نتایج پرسشنامه استفاده شد. و همچنین از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) برای تعیین وزن ابعاد جهانی شدن نیز استفاده شد. براساس نتایج بدست آمده از دیدگاه اساتید و صاحب‌نظران و کارکنان بخش آموزش، نظام تعلیم و تربیت کشور از نظر کارگروهی در فرهنگ‌های گوناگون، قدرت برقراری تعادل بین دیدگاه جهانی و عملکرد محلی، دیدگاه جهان‌محوری به‌جای خودمحوری، دانش زبان خارجی، جامعیت کار با رایانه و انجام کار گروهی در سطح ضعیفی در مقایسه با مقیاس جهانی و از لحاظ رشد دسترسی به امکانات الکترونیکی و اینترنت، فراگیر بودن آموزش و پروش در کشور و جامعیت مطالب آموزشی در سطح مطلوبی قرار دارد. همچنین از دیدگاه جامعه آماری مورد پژوهش جامعیت سیستم آموزشی و اثربخشی آن بر رشد و شکوفایی دانش‌آموزان بیشترین تطابق را با جهانی شدن دارا می‌باشد. بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش حاضر در بسیاری از موارد ذکر شده که در زمره نقاط ضعف نظام آموزش و پرورش قرار گرفته است، ضرورت دارد اقدامات گسترده‌ای در زمینه برنامه‌ریزی درسی، توسعه روش‌ها و فنون تدریس، توسعه ارزش‌های جهانی، برقراری تعامل سازنده بین عوامل و شرایط بومی و محلی با ضوابط و شرایط جهانی، استفاده از همه ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها برای زبان‌آموزی، توسعه مهارت‌های سواد یادگیری، توسعه مهارت‌های کاربری رایانه و در نهایت تغییر نگرش از مواضع صرفاً داخلی به ملاحظات نگرش محلی- جهانی انجام گردد. با توجه به اینکه متخصصین آشنا با حوزه های جهانی شدن در نظام آموزش و پرورش در خصوص موارد مذکور اتفاق نظر دارند، برای افزایش قدرت دانش‌آموزان و نظام آموزش و پرورش در مصاف با پدیده جهانی شدن و بهره‌مندی از مزایای آن لازم است ملاحظات ویژه‌ای در تنظیم برنامه های کلان آموزش و پرورش و اسناد بالادستی در نظر گرفته شود تا سهم کشور هم در تاثیر گذاری بر جهانی شدن و هم تاثیرپذیری منطقی از آن متوازن بوده و موازنه تبادلات علمی، فناوری، فرهنگی و اجتماعی در وضعیتی مطلوب قرار گیرد.