فعل گفتاری نزد منطق‌دانان مسلمان

برخی از فیلسوفان زبان معتقدند که گاه عبارات زبانی با آن‌که از ساختار خبری برخوردارند، اما صدق و کذب نمی‌پذیرند، زیرا قصد گوینده از بیان آن‌‌ها نه توصیف، بلکه انجام یک فعل است. چنین جملاتی را افعال گفتاری می‌خوانند. پیش از این، منطق‌‌دانان مسلمان نیز به این مسئله توجه کرده‌‌اند. آنان این موضوع را با عنوان «انشای اخبارنُما» به بحث گذاشته‌اند. انشای اخبارنُما در مواضع گوناگونی مطرح شده است. نقد ملاک صدق و کذب‌‌پذیری خبر و نیز حل پارادوکس دروغ‌گو زمینه طرح این مسئله را فراهم آورده است. اگرچه مسئله افعال گفتاری تطور و تحول شایانی در منطق دوره اسلامی نیافت، اما کشف این مسئله و تفطن به آن را باید از آنِِ منطق‌‌دانان مسلمان دانست. تامل در تاریخچه دیدگاه‌‌های منطق‌‌دانان دوره اسلامی در این مسئله و نیز مطالعه تطبیقی آن‌‌ها با آرای فیلسوفان زبان آموزنده نکات منطقی‌ ـ  ‌معرفتی است.

Muslims Logicians and Speech Act

Some philosophers of language believe some sentences despite of their predicative structure, haven’t ability of truth and falsity, because the speaker don’t means by these sentences describing the reality but means doing an action. These sentences are named speech acts. Before of philosophers of language, the muslims logicians regard to this point. They called these sentences by "pseudopredication composition". Pseudopredication composition was proposed in several problems. The first field of this innovation was the critique of the criteria of ability of truth or falsity of predicative sentences and the solving of liar paradox. Although the problem of speech act wasn’t developed in logic of Islamic period but the muslims logicians were discovered it. The study of muslims logicians' viewpoints about speech acts and comparing it with viewpoint of philosophers of language is very useful.