نقد و بررسی روش‌شناسی ارسطو از منظر هینتیکا

نه‌تنها نزد همگان پذیرفته شده است که ارسطو مدون علم منطق است، بلکه اغلب بر این باورند که آن‌چه او تدوین کرد نه‌فقط «علم منطق»، بلکه «منطق علم» یا روش‌شناسی نیز به‌شمار می‌آید. تاکنون ارسطوپژوهان، از میان مولفه‌های روش‌شناسی ارسطویی، نقش اصلی و محوری را به نظریة برهان و روش قیاسی وی داده‌اند و سایر اجزای منطق وی، مانند جدل، را در حاشیه قرار داده‌اند. اما برخی معاصرین مانند یاکو هینتیکا علیه چنین دیدگاهی استدلال کرده‌اند و نشان‌ داده‌اند که دیالکتیک در روش‌شناسی ارسطو نقشی هم‌تراز نظریة قیاس دارد و یکی از سه ضلع اصلی ساختار روش‌شناسی ارسطوست. هینتیکا در پرتو نگاهی متوازن به اجزای دستگاه منطقی ارسطو، سازگاری و هماهنگی میان روش مطرح‌شده در ارغنون، با مسائل متافیزیکی و با روش غالب زمانة او را نمایان می‌کند. علاوه بر این هینتیکا نشان می‌دهد که این روش‌شناسی از نتایج نظریة روان‌شناسی شناخت ارسطویی است.