جهت عقدالوضع در منطق موجهات از دیدگاه فارابی و ابن‌سینا

بنابر ادعای فخر رازی و طوسی، جهت عقد الوضع در نگاه فارابی امکان و در نگاه ابن سینا فعلیت است. آنها پس از این انتساب، دیدگاه فارابی را نادرست و دیدگاه ابن سینا را تایید میکنند. اگرچه فارابی اشاره مستقیمی به جهت عقد الوضع ندارد ولی از مجموع عبارات او عقدالوضع به لفظ مفرد کلّی در ناحیه موضوعِ قضایای محصوره تعریف میشود. درواقع، در این نگاه عقدالوضع، خود، به یک قضیه حملیه جهت پذیر تحلیل می‌شود. از طرفی با بررسی متون ابن سینا روشن میشود او تعیین جهت عقدالوضع را منوط به تحلیل جهت قضیه میداند، اما نهایتا دو جهت امکان و فعلیت را به عقدالوضع نسبت میدهد و نه فقط فعلیت را. بنابراین، ادعای دو شارح بزرگ ابن سینا در فعلی دانستن جهت عقدالوضع نزد ابن سینا، صحیح نیست. در این مقاله نشان میدهیم اولا فارابی و ابن سینا هر دو از جهت امکانی سخن گفته اند و ثانیا نقد فخر و طوسی به جهت امکان در عقدالوضع مطابق با نگاه خود ابن سینا صحیح نیست.

term-subject modal in modal logic from al-farabi’s and avicenna’s viewpoint

aristotle gives a definition of universal that łukasiewicz considers non-comprehensive because it does not include null universals. in addition, aristotle’s definition of a particular can be understood in two ways: (1) a particular can only be predicated on one thing, (2) a particular cannot be predicated. this double conception, which is repeated with great frequency in the words of aristotle’s commentators, on the one hand, calls into question the opinion of koons and pickavance - who believe that a particular in aristotle’s view is unpredicable; and on the other hand, it is a conflict that must be resolved. in this essay, it will be shown that, firstly, łukasiewicz’s objection is not relevent and aristotle’s definition also includes null universals; and secondly, the conflict that seems to arise from the definition of particular can be resolved by distinguishing two types of predication, in the manner of one name and not in the manner of one name.