محذور اختلاف متناقضان در جهت

منطقدانان مسلمان دو قضیه‌ی موجهه را در صورتی متناقض می‌دانند که در کم، کیف و جهت، اختلاف و در سایر اجزاءِ تشکیل دهنده‌ی قضیه، وحدت داشته باشند. از نظر این متفکران اگر دو قضیه‌ی متناقض دارای جهت واحد باشند، محذور امتناع (اجتماع یا ارتفاع) نقیضین پیش خواهد آمد. راه احتراز از این محذور از نظر این منطقدانان، اختلاف جهت قضایا در متناقضان است. در نوشتار حاضر نشان داده خواهد شد که وحدت متناقضان در جهت، هیچ محذوری ندارد و برخلاف آنچه منطقیان مزبور پنداشته‌اند، اتفاقا این اختلاف در جهت است که محذور ارتفاع نقضین (کذب متناقضان) را پیش خواهد آورد. از نظر این نوشتار، ریشه‌ی اشتباه منطقدانان قدیم، خلط ضرورت نفی با نفیِ ضرورت (و نیز دوام نفی با نفی دوام)بوده است. و باید وحدت در جهت را از وحدت‌های معتبر در تناقض دانست و نه از مواردِ اختلاف در متناقضان. بنابراین قضایای موجهه‌ی متناقض نیز همانند قضایای مطلقه فقط در کم و کیف با هم اختلاف دارند و نیازی به اختلاف در جهت نیست.

The problems of the proviso of modal opposition between the contradictory propositions

In this article, we research this issue: The problems of the proviso of modal opposition between the contradictory propositions. Most of the logicians in Islamic world have accepted the modal opposition as a proviso of contradiction between two modal propositions. In their opinion, if two contradictory propositions had a common modality, we should deny either the Law of NonContradiction or the Principle of Excluded Middle. So, there is no choice but opposition in “Modality”. In this paper, I want to show that the sameness of modalities has no problem; and contrary to what the logicians thought, it is the modal opposition that leads to deny the Principle of Excluded Middle. From the point of view of this paper, the root of the mistake is confusion between ‘necessity of negation’ and ‘negation of necessity’ (as well as between ‘perpetuity of negation’ and ‘negation of perpetuity’). So, the modal sameness is needed for contradiction, not the modal opposition.