سهروردی و قیاس تک‌مقدمه‌ای

سهروردی ادّعا می‌کند که قیاس تک‌مقدمه‌ای نمی‌تواند وجود داشته باشد، و بر این مدّعا دلیلی اقامه می‌کند. مسئلۀ جستار کنونی تبارشناسی تاریخی آن مدّعا، و ارزیابی منطقیِ این دلیل است. فرضیۀ ما این است که از نظر تاریخی، نزاع بر سر امکان یا امتناع استدلال تک‌مقدمه‌ای به رواقیان بازمی‌گردد: خروسیپوس رهبر مخالفان بود؛ و آنتی‌پاتر تراسوسی پیشوای موافقان. این نزاع رواقی به دست اسکندر افرودیسی وارد منطق مشائی گردید و با نظریۀ قیاس ارسطو درآمیخت و، در نتیجه، مسئلۀ رواقیِ «استدلال تک‌مقدمه‌ای» با مسئلۀ ارسطوییِ «قیاس تک‌مقدمه‌ای» خلط شد. ابن‌سینا واسطۀ انتقال این مسئله از اسکندر به سهروردی است. دلیل سهروردی، اگر ناظر به امتناع استدلال تک‌مقدمه‌ای باشد، بی‌شک، نادرست است؛ ولی اگر ناظر به امتناع قیاس تک‌مقدمه‌ای باشد، می‌تواند بهره‌ای از صحت داشته باشد.

Suhrawardi on One-premissed Syllogism

Suhrawardi claims that there can be no onepremissed syllogism, and he makes a reason for this. The issue of the current article is the genealogy of that claim and the logical evaluation of this reason. Our hypothesis is that, historically, the conflict over the possibility or impossibility of the onepremissed reasoning goes back to the Stoics: Chrysippus was the leader of the opposition; and the Antipater of Trasus was the leader of conservativism. This conflict by Alexander Aphrodisias came into the Prepatetic logic, and merged with Aristotle’s Syllogistic, and, consequently, the stoical problem of onepremissed reasoning was confused with the Aristotelian question of onepremissed syllogism. Ibn Sina is the source of the transmision of this issue from Alexander to Suhrawardi. Suhrawardi’s argument, if he views the refusal of the onepremissed reasoning, is, of course, incorrect; but if he is to refuse the onepremissed syllogism, he can have a good deal of truth.