تبیین مبانی تکنولوژی با نگرش تسخیر خلقت

پیشرفت زندگی انسان از مرحله کشاورزی به صنعتی و فراصنعتی معلول رشد و توسعه تکنولوژی است. بدون شک تاثیر تکنولوژی در زندگی فردی و اجتماعی در دو بعد مادی و معنوی به‌حدی است که می‌توان موفقیت تمدن‌ها را مدیون آن دانست. تاریخ عظمت تمدن اسلامی و استیلای آن بر تمدن‌های کهن روم و یونان، نمونه‌ای از استفاده صحیح از علم و تکنولوژی بر اساس تعالیم عالی اسلام است. شاید بتوان گفت، تکنولوژی رمزگشایی از نظام خلقت و استفاده انسان از نیروی نهفته در طبیعت، به‌ منظور رفع نیازهایش است. در این رهگذر او موفق می‌شود تا صفات کمالیه خداوندی که خالق هستی است را بشناسد. درک ماهیت تکنولوژی مستلزم آشنایی با سه حوزه علمی شناخت است که شامل ماهیت تکنولوژی از منظر مباحث فلسفی، به عنوان مطالعات میان‌رشته‌ای در باب شناخت انسان به عنوان موجود تسخیرکننده، و شناخت تعالیم عالی اسلام در زمینه بهره‌مندی انسان از مواهب خلقت است. خداوند، از نظر قرآن، زمینه تسخیر خلقت را به بشر عطا کرده و طبیعی است که انسان در استفاده از چنین ودیعه‌ای باید خود را مدیون لطف وی بداند و به‌گونه‌ای عمل کند که او از بشر انتظار دارد. انسان نمی‌تواند در دست‌یابی به علم و قدرت برای تغییر طبیعت، بدون توجه به امانت الهی و ضرورت حفظ ذخایر انرژی، از خود سلب مسیولیت کند و از این منابع فقط برای نفع آنی خودش و نه آیندگان بهره گیرد. در این مقاله درباره چیستی تکنولوژی، رابطه آن با انسان، و تاثیر تکنولوژی در جامعه با نگاه میان‌رشته‌ای بحث شده است. به‌علاوه جایگاه انسان، جانشین خداوند، الزامات تسخیر طبیعت، و مصادیقی از چهره‌های قرآنی که از این موهبت الهی بهره‌مند شده‌اند بررسی می‌شود.