نقدی بر قرایت پولس از مسیحیت

از نیمه دوم قرن دوم میلادی، تقریری از مسیحیت اشاعه یافت که به قرایت پولسی معروف است و از همان زمان تاکنون بر جهان مسیحیت حکم‌‌فرماست. پولس یهودی متعصبی از قبیله بنیامین است که پس از تعقیب و شکنجه بسیاری از مسیحیان، به‌ واسطه مکاشفه‌‌ای اثبات‌‌ناپذیر به جرگه مسیحیان پیوست و به ‌‌زعم خود، همه عمرش را وقف ابلاغ و اشاعه دین مسیح کرد. از نظر پولس، مسیحی کسی است که به تجسد خداوند در قالب انسان و قربانی‌شدن او برای بخشش گناهان بشر و زنده‌شدن و رجعتش به آسمان ایمان داشته باشد و اقرار کند که آدمی به‌ واسطه گناه ذاتی‌‌اش، که به‌ واسطه حضرت آدم در نوع بشر نهاده و نهادینه شده است، نه از طریق اعمال نیک که فقط به‌ واسطه فیض یا ایمان به نجات از سوی خداوند به سعادت و بخشش و رستگاری رهنمون خواهد شد و سرآخر مسیحی کسی است که کلیسا را نماینده مسیح بر زمین بداند و به نجات از طریق تبعیت از آن و اذعان به حقانیتش ایمان داشته باشد. قرایت پولس با توجه به پیش‌‌زمینه‌‌های معرفتی و غیر معرفتی‌‌اش، اعم از تعصبات دینی، یونانی‌‌مآبی، زبان یونانی، و نیز اوضاع حاکم بر اجتماع و محیط دوران و تعارضات وی با یهودی ـ مسیحیان، مبتنی‌بر الوهیت حضرت عیسی (ع) و کلیساست. متابعت یا مشابهت برخی از بخش‌‌های عهد جدید با قرایت پولس، که در نامه‌‌هایش به دیگر مسیحیان نمایان است، به تعارضات موضوعی‌مفهومی با اناجیل همدید و تعارض در نگرش و سلوک اخلاقی برآمده از اناجیل همدید با حیات عیسی (ع) منجر شد. قرایت پولسی پیامدهایی دارد که برآمده از انسان‌‌خداپنداری یا الوهیت عیسی (ع) است که ضمن تنزل شان ربوبی از منظر قدرت و علم، خداوند را به عاملی خارج از نظام خلقت و دستگاه آفرینش تبدیل می‌‌کند.