روی‌آورد معرفت‌شناسانه به مسئله خدا در اندیشه علامه حلی

روی‌آورد معرفت‌شناسانۀ خدا به بررسی امکان شناخت خدا و ابزار و راه‌های تبیین شناخت او می‌‎پردازد. در اعصار مختلف کلام اسلامی، متکلمان مختلف بنابر مبانی شناختی و میزان بهره‌گیری آنها از عقل و نقل، و نیز فلسفه یا متون دینی این مسئله را تبیین کردند. علامه حلی متکلمی از مدرسه «حله» با مشی مشایی، متاثر از مبانی فلسفی مشائیان و کلام خواجه نصیر است. بررسی شناخت خدا و صفاتش باتوجه به نگاه کلامی و بهره او از فلسفه و منطق مسئله این نوشتار است. علامه حلی در شناخت خدا و صفاتش چگونه عمل کرده است؟ بهره او از فلسفه و کلام، و به‌تبع آن از عقل و نقل در این شناخت چیست؟ چگونه بین توقیفی بودن صفات خدا و اثبات عقلی صفات پیوند برقرار می‌کند؟ برای بررسی این مسئله و پاسخ به پرسش‌ها ابتدا «امکان شناخت خدا» و «راه‌های شناخت او» را بررسی نموده؛ سپس راه‌های شناخت صفات خدا را نیز تبیین می‌کنیم. علامه حلی به «وجوب شناخت خدا» قائل است و این «وجوب» را با دلایل عقلی و نقلی تبیین کرده و در بررسی صفات نیز باوجود قبولِ توقیفی بودن در انتخاب صفات، در تبیین صفات با مبانی فلسفی و استدلال عقلی و منطقی، نگاهی برون‌دینی آمیخته با درون‌دینی دارد.

Epistemological Approach to Problem of God in the thought Allameh Hilli

The epistemology of God and divine attributes discusses the possibility of knowing God and his attributes, the ways of knowing the attributes, and how to know them. Allameh Hilli, a theologian from the Hillah School with the Peripatetic method, is both influenced by the philosophical foundations of the Peripatetic and Theology of Khajeh Nasir. Examining God and his attributes with an epistemological approach according to his theological view and his interest in philosophy is the issue of this article. How did Allameh Hilli act in recognizing his attributes of God? To what extent does he benefit from philosophy and theology, and consequently from reason and narration in explaining attributes? If he considers the attributes of God to be Toqifi, how can this be combined with the names and attributes of God and the ways of recognizing the attributes and the reasons given for proving the attributes? To examine this question and answer the questions, we first examine the possibility of knowing God and the ways of knowing Him Then we explain the ways of knowing the attributes of God. Allameh Helli believes in the necessity of knowing God and explains this obligation with rational and narrative reasons. God has an extra-religious view mixed with intra-religion.