تحلیل و بررسی انگارۀ «وعدۀ فرجام شناختی» در الهیات امید یورگن مولتمان

زندگی اجتماعی بشر در میان آرمان کامیابی ابدی و آرمان شهر محفوف به عدل و صلح از یک سو، و رنج ناشی از واقعیات تلخ حیات جمعی او مانند مرگ، استثمار، فقر و ... از سوی دیگر، ذهن بسیاری  را برای ارضای گرایش های اُتوپیایی و غلبۀ بر رنج و شر، به خود مشغول کرده است. فیلسوفان دین، روان شناسان و جامعه شناسان همگی در پی نسخه ای راه گشا جهت امید بخشی در پرتو آینده ای روشن برای بهبود زندگی جای مردم بوده اند. انگارۀ وعده شاید از مهمترین مفاهیم پرکاربرد در نظریات علوم انسانی و بویژه کتب مقدس بوده است. مولتمان که در بحبوحۀ آشوب جنگ جهانی دوم و اوج نومیدی مردم از فرهنگ مدرنیته و الهیات فرهنگی اروپا، الهیات امید را با تاکید بر وعدۀ فرجام شناختی نوشت، درپی تدوین دکترین سنتز شده ای از مارکسیسم و مسیحیت، آیندۀ موعود تاریخ حیات بشر را با خوانشی بدیع از تثلیث اجتماعی همراه ساخت و در ملکوت عدل و صلح خدای عهدین گره زد، نیز وعدۀ فرجام شناختی را در کنار ایمان به خدا که در رویداد منحصر بفرد صلیب و رستاخیز مسیح محقق گردید، زمینه داوری اخلاقی و محبت خدا به انسان دانست. این مقاله با روش تحلیلی اسنادی با بررسی مهمترین آثار دورۀ اول الهیات یورگن مولتمان، الگوی ابتکاری مولتمان یعنی تفسیر فرجام شناختی وعده را مهمترین چارۀ چالش بحران اجتماعی و الهیاتی جامعۀ مسیحی می انگارد؛ لذا تبیین و تحلیل چیستی وعدۀ فرجام شناختی، چرایی و خاستگاه فلسفی و الهیاتی وعده، زمان بروز و ظهور آن از یک سو و رابطۀ وعده با ایمان، عشق، امید و عمل از جمله مسائلی هستند که نگارندگان این مقاله در پی تحلیل و بررسی آن از دیدگاه مولتمان در الهیات مسیحی هستند.

A Critical Analysis of Eschatological Promise in Jurgen Moltmann’s Theology of Hope

The ideal of the utopia wraped with justice and peace, and the suffering caused by the bitter realities of human social life such as injustice and poverty, have forced many philosophers of religion to provide a prescription for a brighter future for humankind. Multmann wrote his Theology of Hope with an emphasis on the eschatological promise in the midst of the World War II following the compilation of a synthesized doctrine of Marxism and Christianity. He accompanied the promised future of human life history by a novel reading of social Trinity and bound them in the kingdom of Justice and peace of God. Moltmann stated that the divine promise along with faith in God, which was fulfilled in the unique event of Christ’s crucifixion and resurrection, is the basis of God’s moral judgment and love for man. Using a documentary analytical method, by reviewing the most important works of first period of Jürgen Multmann’s theology, this article critically considers his innovative model, namely the eschatological interpretation of the promise through explanation and analysis of what and why it is, and the philosophical and theological origin of the promise, and the relationship between the promise and faith, love, hope and action.