تبیین الگو تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان با رویکرد تئوری داده‌بنیاد: مورد مطالعه سازمان حسابرسی

در فر‌آیند حسابرسی، تصمیمات متعدد و گوناگونی اتخاذ می‌شود و اثرات انباشته این تصمیمات به صورت اظهارنظر انعکاس می‌‌یابد. از طرفی، ورود مباحث روانشناسی بر بستر حرفه حسابداری و حسابرسی و توجه به نقش انسان در این بین، الگوهای تصمیم‌گیری گوناگونی ایجاد می‌نماید لذا، هدف این پژوهش تبیین الگوی تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان با رویکرد تئوری داده‌بنیاد می‌باشد. به همین منظور در این پژوهش از 15 حسابرس شاغل در سازمان حسابرسی کشور که شرایط خبرگی را دارا بودند مصاحبه نیمه ساختاریافته گرفته شد و با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند و روش کیفی مبتنی بر رویکرد تئوری داده‌بنیاد این پژوهش انجام پذیرفت. در این مسیر، 246 کد مفهومی، 32 مقوله فرعی و 10 مقوله اصلی و یک مدل بصری استخراج گردید. مولفه‌هایی چون شرایط شغلی، مولفه‌های سازمانی، دانسته‌های شغلی، ویژگی‌های شخصیتی، توانمندی‌ها، نگرش، خصوصیات فردی، رفاه نسبی، خط‌مشی و دستاورد شناسایی شد. نتایج این بررسی نشان داد، در تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان عواملی چون شرایط شغلی، مولفه‌های سازمانی، دانسته‌های شغلی، ویژگی‌های شخصیتی و توانمندی به‌عنوان شرایط علّی موثر و مقوله‌ی مداخله‌گر رفاه نسبی، عامل تشدید تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان و مقوله‌های نگرش و خصوصیات فردی، ایجادکننده شرایط زمینه‌ای تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان است. راهبردهای تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان، خط‌مشی است که از تشویق‌ها و سازمان منعطف ناشی می‌شود. دستاورد پیامد تصمیم‌گیری شهودی حسابرسان، ممکن است مثبت باشد و باعث افزایش مهارت حسابرسان در سرعت تصمیم‌گیری یا تطبیق بیشتر با تغییرات سریع و پیجیدگی‌های دنیای مدرن شود و یا اثرات منفی چون افزایش خودبرتربینی، کم شدن دقت و تک‌روی در کار را به‌همراه داشته باشد.

explaining the auditors’ intuitive decision-making pattern with the data grounded theory approach: the case study of the auditing organization

in the auditing process, numerous and varied decisions are made, and the cumulative effects of these decisions are reflected in the auditor’s opinion. furthermore, the introduction of psychological aspects into the accounting and auditing profession, with attention to the role of human factors, creates various decision-making patterns. therefore, the aim of this study is to elucidate the intuitive decision-making pattern of auditors from a grounded theory perspective. to this end, semi-structured interviews were conducted with 15 auditors working in the iranian audit organization who had the requisite expertise. the study employed purposive sampling and a qualitative approach based on grounded theory. in this process, 246 conceptual codes, 32 sub-categories, and 10 main categories were extracted, along with a visual model. factors such as job conditions, organizational components, professional knowledge, personality traits, capabilities, attitude, individual characteristics, relative welfare, policies, and outcomes were identified. the results of this study showed that, in intuitive decision-making, factors such as job conditions, organizational components, professional knowledge, personality traits, and capabilities act as causal conditions, while relative welfare, as an intervening factor, exacerbates intuitive decision-making. the categories of attitude and individual characteristics create the contextual conditions for intuitive decision-making. the strategies of auditors’ intuitive decision-making are shaped by policies stemming from encouragements and a flexible organization. the outcomes of intuitive decision-making can be positive, leading to enhanced auditor skills in making faster decisions or adapting to rapid changes and complexities in the modern world, or they may have negative effects such as increased self-righteousness, reduced accuracy, and working in isolation.